Advocaat van de natuur en spreekbuis van het milieu.

Duizenden meren in Groenland veranderd door extreem weer

  •    •  
29-01-2025
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
257 keer bekeken
  •  
greenland-6713456_1280

© Pixabay

Zo’n 7500 meren in West-Groenland zijn in korte tijd sterk veranderd. Van helderblauw naar bruin, van een goede naar een veel slechtere waterkwaliteit en van opslaan naar uitstoten van broeikasgassen. Deze zeer snelle verandering is in gang gezet door twee maanden met recorddroogte en -regenval in het najaar van 2022. Een internationaal onderzoeksteam waar het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) deel van uit maakt, verklaart dat deze week in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS. “De meren zijn over een omslagpunt geduwd.”

Meren in groenland

© University of Maine

“We werken in dit gebied sinds het eind van de jaren 90,” vertelt aquatisch ecoloog Suzanne McGowan van het NIOO. “Het is een erg droog gebied met weinig stroompjes en rivieren, maar met veel meren. Toen we in de zomer van 2023 aankwamen, merkten we plotseling dat de bodem heel nat was geworden en de meren bruin. Dat hadden we nog nooit gezien.” De meren zijn fysisch, chemisch en biologisch veranderd. Zulke wijdverspreide veranderingen vinden gewoonlijk alleen in honderden jaren plaats.

Advertentie
Dit is reclame van STER

Regen in plaats van sneeuw

Een combinatie van extreme klimaateffecten in de herfst van 2022 veroorzaakte de ecologische veranderingen in de arctische meren. “Het was een erg ongewone mix van hoge temperaturen en heftige regenval,” legt McGowan uit. Normaal sneeuwt het in het najaar, maar door de warmte viel de neerslag als regen.

Daarnaast was er veel meer neerslag dan gewoonlijk door het optreden van een aantal ‘atmosferische rivieren’. “Dat zijn smalle warme delen van de atmosfeer die heel veel vocht van de evenaar naar de polen brengen.” Klimaatmodellen voorspellen dat ze tegen het einde van deze eeuw 50-290% vaker voor zullen komen in Groenland, het westen van Noord-Amerika, Oost-Azië, West-Europa en Antarctica.

Stoffen uit permafrost

Daarbovenop ging de permafrost extra hard smelten. In deze bevroren bodem liggen grote hoeveelheden koolstof opgeslagen, maar ook ijzer, magnesium en andere elementen. “De recordhoeveelheid regen spoelde vervolgens de vrijgekomen koolstof en metalen van het land de meren in. Dat maakte het water troebel en bruin.”

Verandering in voedselweb

Blauwe meren hebben helder water, waardoor het licht de bodem van het meer kan bereiken. Zo kan daar het plantaardige plankton (zoals algen) leven dat de basis vormt van het voedselweb in het poolgebied. Nu de kleur omgeslagen is naar bruin, dringt er veel minder zonlicht door in het water en de biodiversiteit van het plankton veranderd. Daardoor werkt het voedselweb inmiddels heel anders: er wordt minder CO2 opgenomen door het plantaardige plankton dat alleen nog maar in de bovenste waterlaag leeft, en er is meer ander plankton gekomen dat organische stof juist afbreekt. Dat maakt dat de broeikasgassen CO2 en ook methaan vrijkomen uit het bruine water. “In de poolzomer slaan de meren nu geen koolstof meer op, maar zijn ze een CO2-bron geworden. Met een toename van 350% in de uitstoot.”

Effect op drinkwater

De uitgespoelde organische koolstof en andere voedingsstoffen uit de permafrost kunnen bacteriegroei stimuleren in het water, waardoor ook de smaak en de geur kunnen veranderen. Bewoners van het gebied gebruiken meerwater als drinkwater. Verhoogde blootstelling aan metalen kan gevolgen hebben voor hun gezondheid. Deze kennis is voor hen dus van levensbelang: ze kunnen dan het water op de juiste manier behandelen. De resultaten van het onderzoek zijn daarom ook gedeeld met de gemeenschappen in de omgeving van de meren.

Herstel

“De abrupte verandering en de enorme schaal daarvan is schokkend. We maken ons zorgen om de impact op de biodiversiteit in het poolgebied, de waterkwaliteit en de koolstofkringloop”. Er zijn inmiddels vele jaren aan onderzoeksgegevens over de meren, toendra-ecosystemen en gletsjers – plus de samenhang daartussen. Bijna jaarlijks bemonsteren de wetenschappers het water en er zijn ook jaarrond sensoren aanwezig. Hierdoor konden ze de gevolgen van dit extreme weer precies in beeld brengen. En het kan helpen om te bepalen hoe de meren kunnen herstellen. Het was zo’n overweldigende kracht die de meren op dezelfde manier veranderde, maar zouden de meren ook op dezelfde manier of juist heel verschillend kunnen herstellen?

Bron: Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW)

Delen:

Praat mee

Onze spelregels.

Omschrijving *

Typ hier je reactie...


0/1500 Tekens
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (9)

dirk den boer
dirk den boer
16 sep. 2024 - 10:57
Ik vraag me af of ze er nog zijn in NL, maar vroeger had je overal speciale paardenslagerijen, versierd met een gebeeldhouwd vrolijk paardenhoofd boven de ingang. Er zijn ook nog steeds slachtpaarden, die voornamelijk voor het vlees gehouden worden. Niet in NL, naar ik weet.
1 Reactie
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 sep. 2024 - 13:54
Gevelstenen e.d. blijven bestaan ook al is de slagerswinkel een sieradenboetiekje geworden.
dirk den boer
dirk den boer
15 sep. 2024 - 16:59
Grappig ook, de foto is genomen van binnenuit de omheining, de dieren staan er ontspannen bij, het zijn net zulke paardjes als onze ponies. En hebben geen flauw idee wat hun boven het vol bemaande hoofd hangt, dat hangt dan weer van ons mensen af (welke mensen eigenlijk? democratische massa?? je zal toch maar afhankelijk zijn van de meerderheid in een dicht bevolkt land, als zgn half wild dier??)
dirk den boer
dirk den boer
15 sep. 2024 - 16:06
Wat is wanbeleid in dit geval? De dieren zogenaamd over laten aan de natuur? Of optreden zoals gebeurt ( en moet) met alle gedomesticeerde dieren? Konik paarden zijn, zoals hier beneden gezegd, helemaal geen wilde steppedieren. Maar we houden het wild idee en het ongerepte, maagdelijke wel in stand natuurlijk in NL. Speelt er misschien toch iets Freudiaans, iets sexueels mee? ja je weet het niet, gaat om onderbewuste...
Ewout Pool
Ewout Pool
15 sep. 2024 - 7:41
Het hele probleem met de Oostvaardersplassen is het hinken op twee gedachten. Als je het tot natuurgebied wil maken zet je er een hek omheen en laat je de natuur zijn gang gaan. 100 jaar later heb je dan een prachtig gebied. Of je ziet het als een park, en dan zal je constant in moeten grijpen en het actief moeten beheren, daarbij rekening houdend met dierenwelzijn. Als nabrander wil ik er ook op wijzen dat wilde paarden in Nederland exoten zijn. Het zijn van oorsprong steppedieren.
9 Reacties
dirk den boer
dirk den boer15 sep. 2024 - 12:00
In NL is de landbouw, het transport (in stad en land), de mijnbouw etc etc eeuwenlang door paarden verzorgd die helft van de tijd op weiland stnden te grazen. kwamen daar geen klissen voor? Of werden ze door de boeren verwijderd? Bij sommige trekpaarden werd wel de staart afgeknipt/ingekort, zou dat ermee te maken kunnen hebben?
Pagadder
Pagadder15 sep. 2024 - 18:57
De staarten werden ingekort zodat ze niet in de machine verstrikt zou raken.
dirk den boer
dirk den boer15 sep. 2024 - 19:51
Bij het Friese, Groninger en Gelderse paard werd/wordt die staart nooit tot een klein knotje ingekort, zoals in mijn jeugd wel steeds bij het Zeeuwse Trekpaard. Over welke machinerie heb je het dan bij die laatste, itt de eerste 3? Heb me dat al heel leven afgevraagd, help me hieruit...
Pagadder
Pagadder16 sep. 2024 - 6:49
Volgens mij heeft t ook n waarde voor de verkoop. De billen lijken dikker, dus sterker. Waarom dat in het zuiden van het land en België wel gebeurde en in de noordelijk helft niet, weet ik ook niet. Mss n modegril?
dirk den boer
dirk den boer16 sep. 2024 - 11:35
Bij Texelse ooien (niet bij rammen) werd de staart ook altijd geknipt, dat had te maken met diarree en lastige mestmaden, zonder staart minder natte mest onder die staartinplant.
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 sep. 2024 - 11:44
Het couperen van de staart was bedoeld om te voorkomen dat de staart van het trekpaard steeds klem kwam te zitten in het tuig.
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 sep. 2024 - 11:49
Het gebeurt nog steeds om aan een bepaald schoonheidsideaal te voldoen. https://www.dierenbescherming.nl/actueel/het-paard-zonder-staart
dirk den boer
dirk den boer17 sep. 2024 - 15:34
Vndaag geen paarden zonder staart, geen mallotige knotjes dus, zoals bij Zeeuws Trekpaard. Zou trouwens geen gezicht zijn voor de koets. Gelderse dit keer, volgens jaar weer Friese, met voluit wapperende staarten....
dirk den boer
dirk den boer17 sep. 2024 - 17:01
Tot mijn onuitsprekelijke vreugde kwam dat groningse paard vanavond even op TV, gelanceerd door Hinke Fiona van Zeldzaam Huisdier. Mag nooit voor de koets, zoals het Friese en Gelderse wel (dat het Zeeuwse paard dat niet mag is begrijpelijk, geen gezicht zo'n zwaar werkpaard zonder staart), en was jaren 1970 bijna uitgestorven, want wij zijn in NL niet bepaald zuinig op ons nationaal erfgoed (behalve als het eens helemaal niet te pas komt)
hgroen2
hgroen2
14 sep. 2024 - 21:44
zolang de oostvaardersplassen een afgesloten geisoleerd gebied is, heeft het weinig zin om daar grote grazers te houden. zeker als ze geen natuurlijke vijanden hebben. ps: dit hebben we te danken aan Bleker CDA die de geplande verbindingszone verpatste aan lokale boeren. Wetende dat dit tot op een ramp zou uitdraaien voor de grazers in het gebied.
MG1968-2
MG1968-2
14 sep. 2024 - 18:49
Als medemensen van dit kabinet al geen rechten verdienen is het voorspelbaar hoe het met de dieren afloopt.
Hank Nozemans
Hank Nozemans
14 sep. 2024 - 16:52
In de wildernis sterft het overgrote deel van de dieren een gruwelijke dood. Parasieten, blessures, levend worden opgegeten, etc.
4 Reacties
MG1968-2
MG1968-214 sep. 2024 - 18:50
Ja. Maar als je het beheer overneemt dan ook de verantwoordelijkheid.
PauI_Spijkers
PauI_Spijkers14 sep. 2024 - 22:56
Dat viel hartstikke mee. Paarden stonden aan de top. Het zijn hoogsvoornamenlijk mensen die voor leed zorgen
Jan Man
Jan Man15 sep. 2024 - 10:02
Konikpaarden zijn geen wilde dieren, het is een gefokt ras. Een ras dat wel veel gezonder is dan andere gefokte paarden. Het lijkt me dat je dan ook een verantwoordelijkheid hebt over deze dieren.
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 sep. 2024 - 11:52
Niet zolang geleden was het menselijk lot niet anders. Niet geboren worden helpt enorm.
Joop  den Uil
Joop den Uil
14 sep. 2024 - 16:18
Bureau Halt stuurde in het verleden vaak als straf jeugdige delinquenten de polder in om het St Jacobs Kruis Kruid met wortel en al te rooien... Wellicht kunnen ze dan nu erop uit gestuurd worden om de G Klis te verwijderen. Laten ze dan meteen maar de Berenklauw weghalen want die is ook niet jofel voor vierpoters. Staat tegenover .... dat als de paarden wegzijn, dit enorm gaat schelen met de mest droppings. Tel uit je winst ! (of was dit een achterbakse truuc van Wiersma om de targets te halen?)
tinus1969
tinus1969
14 sep. 2024 - 13:32
Okee, maar wat is het alternatief? Die Konik-paarden krijgen nu eenmaal Konik-veulentjes, waardoor er steeds meer Konik-paarden bij komen. Als afschieten niet mag, vreten die paarden vanzelf alles kaal. En als alles kaal is, is er geen eten meer, en verhongeren die paarden. Behalve als we ze bijvoeren, waardoor er uiteindelijk nog meer paarden komen, en alles nog kaler wordt gevreen en er nog meer bijgevoerd moet worden. Dit patroon hebben we ook met Edelherten gezien in de Oostvaardersplassen.
3 Reacties
Pagadder
Pagadder14 sep. 2024 - 17:52
Zet er n paar wolven neer, hebben die ook wat te eten en het verlicht gelijk de druk in andere gebieden .
dirk den boer
dirk den boer15 sep. 2024 - 19:57
Ja, onbegrijpelijk dat daar geen wolven ingezet worden, die horen immers als toppredator in het systeem, hoef je ook niet meer af te schieten en over te hevelen. En ook geen scenes meer van uitgehongerde en afstervende dieren (zoals in de film), want worden als eersten gegrepen. Wat kan hier nou weer achter zitten?
DanielleDefoe
DanielleDefoe16 sep. 2024 - 11:54
[ Wat kan hier nou weer achter zitten?] Dieren mogen niet dood behalve door toedoen van de slager en de jager.
BNNVARA LogoWij zijn voor