Drama in de Marianentrog

Bijna twee jaar geleden vertelde oceanograaf Hans van Haren van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (het NIOZ) in Vroege Vogels dat hij bezig was met onderzoek op het diepte punt op aarde, in de Marianentrog in de Grote Oceaan. Met allerlei meetinstrumenten deed hij onderzoek naar waterbewegingen en golven. Totdat er deze week iets gigantisch misging.

De Volkskrant kopte met de titel: ‘Marianentrog slokt levenswerk oceanograaf op’. De peperdure meetinstrumenten van Hans van Haren verdwenen in de diepte van de zee. Het lukte de onderzoeker niet om de apparatuur naar boven te halen. Kortom tien jaar aan voorbereiding en onderzoek lijkt ineens voor niets geweest.

De Marianentrog in de Grote Oceaan is met elf kilometer het diepste punt op aarde. Het is er koud en donker maar toch leven er dieren, dankzij de bewegingen van het water. Met ultra gevoelige meetinstrumenten onderzoekt oceanograaf Hans van Haren deze bewegingen.

Van Haren ontwikkelde een kilometerslange kabel met instrumenten die temperatuur en stroming meten. De kabel wordt op zijn plaats gehouden door een gewicht dat dient als anker en blijft overeind door een boei die vier kilometer onder het wateroppervlak drijft. Nooit eerder is zo'n lange kabel met meetinstrumenten in zee geplaatst.

Hans van Haren werkt bij het NIOZ en doet al jaren onderzoek naar waterbewegingen en interne golven. Juist door die waterbewegingen kan er voedsel aangevoerd worden en kan er dus leven zijn op grote diepte. Eerdere onderzoeken toonden aan dat er amoeben, vlokreeften, zeekomkommers, kwallen en bijzondere vissen voorkomen.