Dolf Jansen: Vroege lente

Acht dagen geleden werd een stukje snelweg aan de rand van Den Haag geblokkeerd door een groep mensen, die zich grote zorgen maakt over klimaatverandering, dan wel door misdadige activisten, die de wet aan een veganistische laars lapte en het hardwerkende mensen uit Zoetermeer onmogelijk maakte het centrum van de hofstad met de auto te bereiken.

Er is in de week sindsdien wel meer over gezegd en geschreven. Ik zag er vooral - vandaar ook mijn beginzin - een symbool in van de tweedeling die we in ons land zien, zeker ook op dit gebied. Ik kom zelf naar aanleiding van een column of een puntige tweet geregeld in discussies terecht, die de tweedeling dan geheel anders ervaren van de werkelijkheid voor mij aantonen.

Er zijn veel mensen, die zich zorgen maken om de grote verandering is wereldwijd zien die wel eens een artikel of een opiniestuk lezen, of zelfs proberen de wetenschap achter de grote veranderingen te doorgronden. En er zijn nogal wat mensen, die in alle toonaarden ontkennen dat er iets groots gaande is.

Varianten zijn, er is geen klimaatverandering of het klimaat verandert altijd, dan wel zeggen dat de oorzaak nog oplossing bij ons liggen. En ons kan dan de mensheid zijn, want de natuur doet lekker wat ze wil en wij hebben daar geen invloed op. Of, wij is dit laaggelegen land. Want op allerlei plekken in de wereld is de uitstoot veel erger. Dus waarom zouden wij ons over geld uitgeven aan klimaatbeleid dan wel in ons leven en consumptie gedrag iets veranderen? Vraagteken.

Ik doe meer dan geregeld pogingen - vooral via sociale media - in gesprek te gaan met mensen die in enige vorm tot tweede groep behoren, maar meestal komen niet dichter bij elkaar. Ze zien mij als iemand, die halsstarrig volhoudt aan een beeld dat als het zou kloppen, ook hun leven ernstig zou beïnvloeden. En als iemand die dat doet, omdat dat nou eenmaal moet van links/woke/de klimaatkerk/de NPO/mijn accountant. Dat laatste klinkt raar, maar er schijnt aan mijn kant van het klimaatspectrum ook een bloeiend verdienmodel te zijn. Wat ik begrijp als het gaat over een fabrikant of plaatsen van zonnepanelen om wat te noemen. Maar wat verder helaas geheel langs mij heen gaat. Dus het enige dat mijn accountant zegt is: ‘je moet vragen of Vroege Vogels je honorarium wil verdubbelen’. Waarop ik zeg: ‘dat klinkt leuk, maar wat moet ik met twee vogelhuisjes per maand’?

Ik vind het ondertussen, want ik had het over de poging tot gesprek, bijna niet te doen dat zoveel mensen oprecht denken dat er eigenlijk niks aan de hand is op deze planeet, dan wel vasthouden aan een overwegend tot extreem negatief beeld van alles en iedereen dat te maken heeft met de strijd tegen die klimaatellende.

En dat gaat van energietransitie tot Marianne Thieme. Van laadpalen tot vega burgers. Van het afbouwen van miljarden subsidies van fossiele bedrijven tot protesten, die dat willen bewerkstelligen. Desnoods ten koste van genoemde mensen uit Zoetermeer. Het lukt me niet. Argumenten werken niet. Mijn eigen gedrag - feitelijk of fictief - wordt als ronkend tegenargument ingezet en we komen niet tot elkaar. Terwijl ik denk – want dat gaat altijd maar door – maar, maar, maar, de oceanen warmen toch in ongekend hoog tempo op. Maar Antarctica dreigt toch ijskappen ter grootte van een paar provincies te verliezen. Maar we wonen toch met best veel mensen feitelijk onder de zeespiegel. Maar gletsjers smelten toch of keren nooit meer in oorspronkelijke omvang terug. Maar de economische en menselijke schade van temperatuurverandering is toch al groter dan sinds zeg de laatste ijstijd. En toen was er niet eens een Dow Jones om het te meten en nieuws over verhongerende mensen, een paar duizend kilometer verderop kreeg je eigenlijk ook nauwelijks.

Ik weet vooralsnog, want ik ben een optimistisch mens, niet hoe je mensen met een zo verschillende meningen, zo verschillende blik op de realiteit enigszins dichter tot elkaar brengt. En houd mijn hart vast voor de mogelijke winst bij komende verkiezingen van politieke partijen die, zacht gezegd klimaatbeleid niet bovenaan hun lijstje hebben staan. Met economische motieven vanuit populistisch denken, vanuit agrarische lobby of aan de hand van emeritus wetenschappers, die precies zeggen wat hen goed uitkomt.

En ondertussen - ik spreek hier het liefst van de natuur - heb ik het gevoel dat de lente weer vroeg komt of vroeger. Ik zie knoppen aan allerlei bomen en struiken en bloesems hier en daar. Ik zie vogels rondvliegen met een blik in hun ogen, die is van verbijstering weergeeft aangaande hun planning. Als het nu al deze temperatuur is, had ik mijn nestje dan niet al af moeten hebben en heb ik de feitelijke voortplanting wel goed in de agenda staan? En als zij straks met drie, vier eitjes komt, waar laat ik ze dan? En gaan we dan straks al eind juli naar het zuiden? Of blijft dat gewoon oktober? Zo’n blik.

Lente is een prachtig jaargetijde. Zo ongeveer iedereen wordt blij van wat meer en langer licht, wat vaker zon, wat zachtere temperaturen, wat meer buitenleven dan binnen. Maar ook dit. Die vroege lente heeft in mijn hoofd natuurlijk te maken met alles wat ik hiervoor zei over grote veranderingen en hoe we me dat ook kan beangstigen.

Prettige zondag.