Dolf Jansen: stilte

"Soms, heel soms, is het even helemaal stil. Dat vind ik magische momenten", schrijft columnist Dolf Jansen. "Waarom? Omdat je stilte nodig hebt om te kunnen luisteren, om echt te kunnen luisteren."

Lees hieronder de volledige column:

Inderdaad, mijn column begon in stilte en dat is wat afwijkend van wat ik normaal doe, wat ik op zo 'n beetje elke plek waar ik opduik doe. Dat is namelijk mijn mond opentrekken. Geluid maken, praten, ook in de hoop dat er geluisterd wordt. Simpel voorbeeld, als ik komende week in de theaters van Groningen, Drachten, Heerhugowaard en Laren tijdens mijn Oudejaars 2024 de stilte niet zou doorbreken, zouden het hele rare avonden worden met ongetwijfeld wat klachten vanuit het publiek.

En toch ben ik gek op stilte en dan meer specifiek de variant, die we kunnen treffen in de natuur, waarbij ik me realiseer dat het dan en daar wellicht nooit echt helemaal doodstil is, maar wel stil genoeg en zeker een stuk stiller, dan wij als inwoners van een best druk en bezig en ‘be-asfalt’ land gewend zijn geraakt.

De geluiden die we horen in de natuur, de geluiden die u als vroege vogelaar kent zijn, het zachte geruis van bomen en wind, het gefluit of zelfs gekwinkeleer van passerende vogels, de tak die kraakt onder u in stoere, volgens de folder waterdichte stappers gestoken linkervoeten, het geklater van een beekje in de niet te verre verte.

En soms, heel soms hoor je helemaal niks. Je staat stil, de vogels hebben elders een bijeenkomst, de wind houdt haar adem in en je hoort helemaal niks, dat vind ik magische momenten. Waarom? Omdat je stilte nodig hebt om te kunnen luisteren, om echt te kunnen luisteren. Het blijkt zelfs zoals het in een goed georganiseerd land hoort, een ‘Dag van de Stilte’ te zijn. Zoals er ook een Internationale Vrouwendag is. Eén inderdaad, omdat we blijkbaar aanvaard hebben, dat alle andere dagen meer mannendagen zijn, vraagteken? En toen ik ooit las dat er een internationale dag van de nier bestaat, hoopte ik gelijk dat de lever, de milt, de voorhuid en de kalknagel ook een eigen dag zouden krijgen. Ik ben namelijk best een sociale jongen, maar ik dwaal af van de stilte.

Ik las begin van de week een stuk in de Volkskrant over stilteaanbidders op een pad in de Veluwe, waar je natuurlijk zo nu en dan de angstkreet kunt horen van iemand die een wolf tegen het lijf loopt, maar verder op veel plekken stilte aan de bezoeker biedt. De reden trouwens dat afgelopen zondag de ‘Dag van de Stilte’ was is dat we de wintertijd binnen tuimelden en dat extra uur zouden we mooi aan het bijna volledig ontbreken van geluid kunnen wijden. Inderdaad bij de Mediamarkt in Rotterdam dachten ze heel anders over dat extra uur, maar aan die winkel zal ik verder geen woorden wijden. Dat mag ook niet van mijn therapeut waar ik ooit binnen kwam met een vrij luid ‘Ik ben toch niet gek!’. En daar werken we nu nog steeds aan.

In het Volkskrant stuk kwam Jasper aan het woord. Jasper, voormalig boswachter, nu bezig met de missie de Veluwe te beschermen en de stilte uit te breiden. Waarbij Jasper ongeveer dezelfde woorden over natuur en stilte deelt als ik 15 regels hierboven.

Ook mooi vind ik dat sommigen de natuur gebruiken - als ik dat lelijke woord mag gebruiken - om innerlijke stilte te vinden om ruimte te scheppen in hun hoofd. Ik geloof, dat weet u, heel erg in die kracht van de natuur. Dat elke plek die wij natuur noemen, dat kronkelende bospad, die groene heuvel, die duinenrij, dat zachtjes klotsende meer, die branding, dat park zelfs, dat ons raakt en voet en ruimte geeft. Letterlijk en figuurlijk.

En dat die ruimte, die ruimtes in dat drukke en bezige en ‘be-asfalte’ land, in dat land van meningen en polarisatie ook harder nodig zijn dan ooit. Wat ik geleerd heb en trouwens in genoemde voorstelling ook toepas is dat je stil moet zijn om te luisteren en dat alleen luisteren je verder kan brengen.

Niet je eigen stem laten overheersen of je eigen mening, je eigen grote auto of bladblazer, maar de andere stem de ruimte geven, dat geruis en gekabbel en gekwinkeleer. Die volledige stilte ook. Ik wens u een rustige zondag.