Dolf Jansen: Kaas

Kaas niet zo'n erg beste keuze als je met je eetgedrag rekening wil houden met de gevolgen voor planeet. Ook columnist Dolf Jansen worstelt daarmee.

Lees hieronder de gehele column:

Mijn moeder wordt de komende zomer 89 en bevindt zich al sinds jaar een dag in dezelfde gewichtsklasse als haar favoriete zoon, en dat ben ik natuurlijk. Zowel mijn moeder als ik zijn goede eters. Maar omdat we beiden een hoge verbranding hebben, lukt het ons maar niet toe te treden tot het peloton van gemiddelde en daarmee ietwat te zware Nederlanders. Oké, los van die verbranding wandelt mijn moeder elke dag zo'n drie uur en ben ik onder de hashtag #manvan60 in training voor een voorjaarsmarathon. En ik kan u verzekeren dat je van geregeld duurlopen van tegen de 30 kilometer niet echt aankomt, maar daar gaat het nu even niet om, het gaat over eten. En om mede herinneringen die daarmee vaak samenhangen. Eten dat typisch mijn moeder was, zijn bijvoorbeeld havermoutkoekjes, grote bakken salade om op te wegen tegen de groenten, die in de jaren 70 van de vorige eeuw eigenlijk altijd te lang gekookt werden. En brood met kaas. Dat laatste klinkt wat saai maar, het brood was zelf gebakken en zat zo ‘vol koren’ dat twee boterhammen per dag voldoende waren voor een gezonde stoelgang tot het eind van de week.

En het was naar Iers recept: superstevig en heel erg lekker. Daar dan een likje roomboter op – dat at ik toen nog, maar meestal niet natuurlijk, want mijn vader vond roomboter aan de dure kant en wat zelf geschaafde kaas. Olie B. Bommel zou het als een eenvoudige, doch voedzame maaltijd kenschetsen. Voor mij is het de smaak van mijn jeugd. Een smaak waardoor ik een kaas-eter ben geworden.

Ik ben gek op kaas en sinds ik zo'n 24 jaar geleden stopte met vlees en vis nuttigen is het voor mijn gevoel ook een manier geworden wat nodige eiwitten binnen te krijgen, is het een manier geworden aan sommige op vooral groente of peulvruchten gebaseerde gerechten wat smaak toe te voegen. Maar - u voelde ‘m wellicht al aankomen - als je in je consumptie en dus zeker ook eetgedrag rekening wil houden met de gevolgen voor planeet en uitstoot en generaties na ons en al die andere zaken waarin de formatie van het kabinet maar geen plek voor lijkt te zijn, is kaas niet zo'n erg beste keuze.

Trouw lichtte me onlangs maar weer eens bij met een artikel onder de kop: ‘Kaas heeft een gigantische impact op het klimaat’, waarbij de vormgever voor de zekerheid het woord ‘gigantisch’ - wat ik al best groot en duidelijk en aanwezig vind - ook nog eens vet had laten afdrukken. Een wel haast Telegraaf-achtige lettering geachte vroege luisteraar! Ik geef toe, ik wist, ik weet dat zuivel klimaat een impact heeft. Als al die koeien, al die scheten methaan wisten in te houden zou het platteland net even anders ruiken. En was de uitstoot per koe een stuk beter te behappen.

Anderzijds bestaat natuurlijk de kans elke Nederlandse koe in de Nederlandse wei na anderhalve dag gevuld met gas spontaan het luchtruim zou kiezen. En dan hebben we voor dat je het weet grensconflicten met Vlaamse of Duitse agrariërs, die rücksichtsloos – hoe ze dat voorbij grensovergang Hazeldonk ook zeggen - de prachtige Nederlandse koeien gaan binnenhalen, om daarna van hun melk en vlees te gaan genieten. Dat kan niet de bedoeling zijn. De Nederlandse boeren hebben het al moeilijk genoeg. Zeker als ik de formerende partijen in Den Haag zou geloven. Oh ja, geiten en schapen met hun eigen kaasachtigen zijn ook gek op herkauwen, en daarmee op uitstoten.

Een paar tips toch. Voor de kaasliefhebbers, die de generaties na ons ook nog wat gunt. Zowel broodbeleg als een leefbare planeet. Jonge kazen, zachte kazen en zuivel spreads zijn beter dan oude kaas. En Parmezaan kan heel goed werken omdat de smaak dusdanig sterk is dat je er maar weinig van gebruikt. En dus de totale impact klein houdt. Het smaak-argument werkt vergelijkbaar met zachte geitenkaas en Hüttenkäse. En daarvan weet ik dan weer wel hoe ze het in het Vlaams noemen. Maar dat vind ik te goor om hier met u te delen.

En als u zoals ik ook denk aan kaasvervangers is de omschrijving uit het artikel: ‘Zowel in smaak als in voedingswaarde schieten ze te kort’. En dat is heel gek. Maar smaak en voedingswaarde zijn nu precies de twee dingen, die bij mij qua voedsel van groot belang zijn. Ook hier, zoals op zoveel terreinen die met onze consumptie te maken hebben dus weer keuzes en dilemmi of dilemma's, geachte luisteraar.

Ik heb tijdens het schrijven van deze column wel besloten thuis echt minder kaas te gaan eten.

En, vaker bij mijn moeder langs te gaan want die denkt dat ik te mager ben. Dus dan krijg ik vast een extra stuk sodabread met lekker beleg.

Fijne zondag.