Dierenliefde is van alle tijden

Door de eeuwen heen is onze relatie met dieren net zo ambivalent geweest als die nu is. Het ene dier gaat ons aanhet hart, terwijl het ander ons alleen dient als instrument. Dat was ook honderden jaren geleden al zo. In het Westfries Museum in Hoorn toont de nieuwe tentoonstelling DIERBAAR ons hoe we door de eeuwen heen naar dieren kijken, en spiegelt dat aan het nu. 

'Bij het schilderij Jongen met paard van Adriaan Donker wordt het paard duidelijk gebruikt als statussymbool', legt Ad Geerdink, samensteller van de tentoonstelling en directeur van het Westfries Museum uit. 'Het paard is namelijk helemaal niet zo goed geschilderd, maar dat maakt niet zoveel uit. Het gaat om het jongetje, dat wordt afgebeeld als een jonge regent. Met het paard aan zijn zijde wil de schilder duidelijk maken: deze jongen wordt later een machtige man'. 

Heel anders is dat bij de jachtscene van Adriaen Beeldemaker. Hier draait het juist om de honden, die in het middelpunt van de belangstelling staan, en veel mooier en natuurgetrouwer zijn afgebeeld. In die tijd werden honden niet alleen gebruikt voor de jacht, maar ook al zeer geliefd als huisdier. Dat in tegenstelling tot de kat, die nog werd gebruikt voor het spel katknuppelen, waarbij een kat werd opgesloten in een ton die de deelnemers kapotsloegen totdat de kat krijsend ontsnapte. Ook opvallend is dat in de 17e eeuw door de toename in internationale handel de belangstelling voor exotische dieren enorm toenam. Recent is er bij Enkhuizen tijdens een archeologische opgraving een schildpad gevonden met een gaatje in zijn schild. Waarschijnlijk is dit een van de eerste schildpadden die als huisdier werd gehouden: een touwtje door het gaatje kon voorkomen dat de schildpad weg zou lopen.

In de wisselende tentoonstelling wordt ruimte gemaakt voor moderne dierenliefde. Misschien wel het opvallendste kunstwerk is een "meer dan levensgroot" sculptuur van een paard. Met zijn 4 meter 20 lengte kun je niet om dit wassen beeld heen. Dit paard, 'Drifter', staat in groot contrast met het paard wat op het eerder genoemde schilderij van Adriaan Donker staat. 'Paarden worden vaak in al hun kracht uitgebeeld, soms ook om kracht te geven aan de eigenaar of degene die er op zit. Ik wilde juist een paard in al zijn kwetsbaarheid laten zien.' zegt kunstenares Miriam Knibbeler. Ze wil met haar sculpturen dieren een eigen persoonlijkheid geven, omdat volgens haar de scheiding tussen wat mens en dier is misschien wel helemaal niet echt bestaat. Wat er met Drifter aan de hand is, wil Knibbeler niet zeggen. Of hij ziek is, slaapt, niet meer leeft of sluimert, dat mag de kijker zelf bepalen.