Dieren met een zeldzame kleurafwijking

In de natuur zijn een hoop prachtige kleuren te zien. Maar sommige dieren hebben een afwijking waardoor ze de kleur in hun veren, vacht of schubben missen. In deze fotoserie zetten we een aantal dieren met een afwijkend kleur op een rijtje.

Dat de rechter haas in de foto hierboven albinisme heeft, zie je aan de volledig witte kleur van de vacht en de rode ogen. Door een genetische afwijking kan het lichaam van dieren met albinisme geen melanine aanmaken. Melanine is het pigment dat de vacht, veren of huid kleur geeft. De roze huidskleur bij de ogen en de rode kleur in de ogen komen door het bloed in onderliggend weefsel.

Ook deze jonge boerenzwaluw heeft albinisme. De meeste vogels met de afwijking worden niet heel oud. Dat komt voornamelijk omdat ze door de rode ogen ook een slecht zicht hebben waardoor ze sneller ten prooi vallen aan roofdieren.

Deze beverrat heeft twee jongen waarvan er eentje een gekleurde vacht heeft en de tweede waarschijnlijk ook albinisme. Omdat melanine ook beschermt tegen schadelijk uv-stralen, zijn dieren met albinisme ook extra gevoelig aan zonlicht.

Toch heeft niet elke dier met een afwijkend wit uiterlijk albinisme. Wanneer er minder kleur is dan gewoonlijk, is het vaak een vorm van leucisme. Het dier maakt dan wel melanine aan, maar de kleur komt niet overal tot uiting. Deze witte nijlgans heeft bijvoorbeeld wel een beetje kleur rond de ogen en op de borst.

Soms zijn een aantal van de veren gekleurd en een ander deel wit, zoals bij deze kauw. In tegenstelling tot albinisme hebben dieren met leucisme geen rode ogen en dus ook geen slechter zicht. Ook hebben ze geen verhoogde gevoeligheid voor zonlicht.

Leucisme heeft dus geen invloed op het functioneren van het dier zelf. Toch kan het soms problemen geven. Zelf hebben de dieren niet in de gaten dat ze er afwijkend uitzien, maar de soortgenoten mogelijk wel. Het komt dus voor dat dieren daardoor verstoten worden. Deze grutto lijkt daar in ieder geval geen last van te hebben.

Ook deze merel heeft een bijzonder verenkleed. Kenmerkend aan leucisme is dat elke afzonderlijke veer normaal gezien geheel wit of gekleurd is, zoals hier goed te zien is. Wanneer veren voor de helft gekleurd zijn, wijst het erop dat de vogel in een slechte conditie was tijdens de groei of dat de vogel een te eenzijdig voedingspatroon heeft.

Albinisme en leucisme komt bij een hoop verschillende diersoorten voor. Zo filmde Henk Bosma een grote groep paaiende beekprikken in de Selzerbeek, waaronder ook enkele albino exemplaren. Bekijk onderstaand filmpje en lees meer in bijhorend artikel.

Wil je meer weten over kleurafwijkingen bij vogels? Beluister het radiofragment over het boek ‘Zwarte merels, witte merels’ van schrijvers Harvey van Diek van SOVON Vogelonderzoek en Hein van Grouw conservator bij het Engelse Natural History Museum.

Heb je ook een mooie natuurfoto gemaakt? Plaats deze dan op onze fotopagina.