Kiezelwieren: de zonnepaneeltjes van het wad

Dat kleine laagje bruine algjes op de wadbodem, dat blijkt letterlijk de bodem onder het complete ecosysteem op het wad! Het bestaat uit kiezelwieren (of officieel: diatomeeën). Dat zijn eencellige algjes die een huisje van 'kiezel' om zich heen kunnen bouwen. Daarmee beschermen ze zich tegen de elementen.

Kiezelwieren leven het liefst op de bodem, en dus niet vrij in het water zoals veel andere algen doen. Daarvoor halen ze de nodige trucs uit. Als het water in de Waddenzee stijgt, kruipen de kiezelwieren een stukje (enkele mm) in de bodem, zodat ze niet wegspoelen. Zakt het water weer, dan komen de kiezelwieren weer naar boven zodra ze weer voldoende zonlicht kunnen opvangen op de wadbodem. "Dat ritme van wegkruipen en opduiken houden de kiezelwieren nog heel lang vol als je ze meeneemt naar het lab", vertelt professor Katja Philippart van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, het NIOZ op Texel. "Blijkbaar hebben zelfs deze eencellige organismen een inwendige klok die ze vertelt wanneer het hoog- of laagwater zou moeten zijn."

Uit onderzoek naar de chemische samenstelling van bijvoorbeeld de schelpdieren op het wad, blijkt dat deze zich in de zomer voor het grootste deel voeden met kiezelwieren. Daarmee zijn deze eencellige organismen letterlijk en figuurlijk de bodem onder het ecosysteem van de Waddenzee. "En niet alleen dat, ze zijn ook nog eens prachtig om te zien", vertelt Philippart."Hier op de wadbodem lijkt het misschien een bruin laagje prut, maar onder de microscoop zijn het prachtige structuren." Op de site Microscopie.be staat een indrukwekkende verzameling opnames via de elektronenmicroscoop van de skeletjes van kiezelwieren.