De Ster van Bethlehem

Het is een bekend onderdeel van het kerstverhaal. De drie wijzen uit het oosten, die vlak na de geboorte van Jezus naar Bethlehem reizen omdat ze ‘een ster hebben zien opgaan’. Maar heeft deze ster echt bestaan? Astronomen buigen zich al eeuwenlang over die vraag. Wetenschapsjournalist Govert Schilling vertelt in de radio-uitzending welke verschillende verklaringen er zijn voor die beroemde ‘Ster van Bethlehem’.

Het oorspronkelijke verhaal is te lezen in Mattheüs 2 in de Bijbel. De wijzen (magiërs) reizen naar Bethlehem, geleid door een felle ster. In het huis waarboven de ster stil staat, vinden zij het pasgeboren kindje Jezus. Ze schenken hem goud, wierook en mirre en hars. Maar wat hebben die wijzen gezien? Een van de verklaringen is dat het een waarneming zou zijn van een supernova.

Dat is onder andere een explosie van een zware ster. Bij zo’n ontploffing een enorme hoeveelheid licht uitgestraald. De ster vlamt op met de lichtkracht van honderden miljoenen tot meer dan een miljard zonnen. Volgens Schilling is het niet geloofwaardig dat destijds ook een supernova heeft plaatsgevonden. Dergelijke hemelverschijnselen zouden terug te vinden moeten zijn in bijvoorbeeld oude Chinese bronnen.

Een andere uitleg voor de Ster van Bethlehem is een samenstand van verschillende planeten. Bijvoorbeeld die van de planeten Jupiter en Saturnus of van Jupiter en Venus, die beiden rond het jaar nul zouden hebben plaatsgevonden. Een samenstand treedt op als twee hemellichamen, die ver van elkaar vandaan staan vanuit het perspectief van een waarnemer op de aarde ogenschijnlijk dicht bij elkaar staan. Of de verklaring van de planeet Jupiter, die in het jaar 6 v.C. twee keer bedekt werd door de maan.

Heel de maand december is het een feest om naar boven te kijken. Tenminste als het weer wat helderder wordt dan in de afgelopen weken. Jupiter is als een heel opvallende heldere ster aan de hemel zichtbaar, terwijl ook de planeten Venus, Saturnus en Mars te zien zijn. En rond de jaarwisseling is zelfs Mercurius met enige moeite te zien. Volgens Govert Schilling luiden we het jaar uit met de grote planetenparade.