"Je hoeft niet gek te zijn om wereldkampioen te worden," zei meesterschaker Nigel Short ooit, en hij voegde daar meteen aan toe: "Maar het helpt wel." Een uitspraak die oud-minister van Milieu Pieter Winsemius uit het hart gegrepen is. Gewapend met deze uitspraak verdiept hij zich in het verband tussen creativiteit en prestatie, en komt daarbij tot verrassende inzichten. Zo valt te lezen in het persbericht bij zijn nieuwste boek.
Polderen levert weinig op
In een scherpe analyse van de natuur- en milieubeweging wijst Winsemius op het feit dat deze veel te veel is gaan polderen. En als je iets groots wilt bereiken werkt de polder te traag. 'En de polder is altijd zompig. Schiet niet op als je meters moet maken,' zegt hij. De politiek wordt niet meer opgeschud door de natuurorganisaties, terwijl die juist moet ontregelen. Winsemius verwijt ze teveel gericht te zijn op behoud van hun leden en te weinig op uitdragen van een grote visie. 'Als je bijvoorbeeld kijkt naar de uitbreiding van Schiphol hoor je de klassieke milieubeweging nauwelijks daarover.'
Advertentie
Dit is reclame van STER
Bedrijfsleven
Winsemius ziet dat de vernieuwing op dit moment vooral vanuit het bedrijfsleven komt. Daar is het thema duurzaamheid bij een aantal koplopers duidelijk onderdeel van hun bedrijfsstrategie. Zij zijn zich er bewust van dat de burger meegenomen moet worden in een verhaal. De burger heeft als ultiem middel altijd de kopersstaking tot zijn beschikking.
Zondag is Winsemius te gast in de uitzending om te vertellen over zijn boek. Donald Pols, directeur van Milieudefensie, en Bjørn van den Boom van Natuurmonumenten schuiven aan om in gesprek te gaan over de kritiek die Winsemius heeft op de natuur- en milieubewegingen in Nederland.
Vroege Vogels zelf kan zich de kritiek van Pieter Winsemius ook wel aantrekken!'Vroeger' was er dacht ik meer een onderverdeling in een uurtje natuur, en een uurtje milieu, waarbij in het uurtje milieu meer de problemen onder de aandacht werden gebracht, nu is het allemaal veel 'liever' en 'zachter' geworden. Van mij mag het programma wel weer wat meer gaan wroeten in al die dingen die scheef lopen: ga maar weer eens kijken in de wereld van de afvalverwerking, de grote infrastructurele projecten, de aanstaande na-isolatie van huizen, de vleesindustrie van fok t/m 'in het schap', de gevolgen van de afbraak van de inspectiediensten, dat in de prijs van een product of dienst nog steeds maar een beperkt aantal kosten worden meegerekend en nog honderd andere onderwerpen die wel eens een meer kritische blik verdienen. Leg meer verbanden, niet jammeren over klimaatverandering zonder direct ons eigen gedrag / ecologische voetafdruk daarbij te betrekken. Vroege Vogels, go-go-go!
Jaren geleden, zo tijdens de Bleeker afbraakperiode, kwamen we (een groep natuurbeschermers in de zijlijn) al eens bij elkaar hoe die groepskramp van de natuurbescherming te doorbreken is. Ondanks ook daar de goede bedoelingen blijkt het schier onmogelijk om de organisaties uit hun hol te schoppen, precies wat Pieter zei. Bij verschillende medewerkers van de organisaties was/is bekend dat ambtenaren de organisaties totaal niet serieus nemen of er ook maar notie van nemen. Ook al doen ze heel erg hun best in de lobbykringen. Daar is en wordt nog steeds wel wat bereikt, maar het is marginaal. Pieter weet wie ik bedoel :-) Helaas gaan daar ook mensen met pensioen en wordt het dan nog steeds zo bevlogen opgepakt? Er was een tijd dat Natuurmonumenten harde actie voerde met posters en krantenadvertenties tegen de aanleg van IJburg en tegen de aanleg van de A6/A9 langs het Naardermeer. Het eerste mislukte en tweede lukte. Nu is de onderwaterwereld, ooit de troef tegen IJburg, opeens een probleem en moet het Markermeer uitgediept worden om meer natuur te creëren, meteen onder en boven water. Toch een beetje inpoldering... of een mega IJburg... Ook plaatselijk wordt wel wat geprotesteerd tegen megastallen en dergelijke, maar het knalt niet meer. En zo ook bij de Landschappen, de particuliere eigenaren... het lijkt er op dat iedereen gewoon met de handen boven het hoofd afwacht inderdaad. Intussen ook krampachtig allerlei natuurvreemde activiteiten in de gebieden organiserend om toch maar die mensen te plezieren en te lokken... terwijl juist de wilde natuur de 100% aandacht nodig heeft. En het natuuronderwijs! De industrie stimuleert en sponsort met miljoenen het techniekonderwijs. Want dat is nodig! Terwijl de natuurbescherming voor meer begrip moet zorgen via kennisoverdracht aan de basis, letterlijk. Laten ze zich sterk maken voor natuuronderwijs. Niet alleen met vrijwilligers maar met ter zake kundige en goed opgeleide medewerkers. Natuuronderwijs in het veld, in de schoolmethodes, in de klas, in de media, in de bezoekerscentra... hup investeren dat geld, laat de politiek zien dat dat nodig is, dat dat werkt. Begrip kweekt bescherming en waardering. Iets om voor te vechten...
Het betoog van Winsemius van vanmorgen is helemaal uit mijn hart gegrepen. De grote natuurorganisaties zijn te vaak verbijsterend oorverdovend stil, Vogelbescherming en Stichting Das en Boom daargelaten. Dreigende gasboringen bij de Waddeneilanden ( Greenpeace), dramatische stand van weidevogels ( Natuurmonumenten, WNF) , ze lijken allemaal wel met stomheid geslagen. Natuurmonumenten zou serieus aan naamsverandering moeten denken nu natuurrecreatie (nachtelijke wandelingen, hardloopwedstrijden) speerpunt lijkt te zijn. Greenpeace is van een activistische organisatie verworden naar een bedrijf dat in eerste instantie naar het kasboek en eigenbelang kijkt. Topmensen worden klaargestoomd voor een carriëre in Den Haag. Waar men te horen krijgt in verband met het partijbelang, de natuur en milieuproblematiek niet teveel aan de orde te brengen. Het gaat zo beroerd in de natuur, de fase van polderen zijn we voorbij.
Ik ben benieuwd naar de mening van Winsemius, maar ik vermoed dat het veel VVD-ethiek zal zijn, in de richting van duurzame bedrijven meer vrijheid geven, duurzame bedrijven moeten minder overleggen en meer gewoon doorpakken, en de natuurbeschermers moeten dan maar eens wakker worden en weer aan het werk gaan in plaats van verdienmodellen te ontwikkelen.
We zullen het horen morgenochtend. ;-)
mvg
Liset Karman
Huismus Bescherming Nederland