De eeuwenlange relatie tussen mens en schaap + filmpje

Kempische heideschapen die natuurgebieden begrazen, kleding gemaakt van merinowol en herders die op rondtrekken met hun kudde. De relatie tussen mens en schaap gaat eeuwen terug. Mensen hebben de evolutie van schapen sterk beïnvloed, maar schapen hebben ook bijgedragen aan de menselijke geschiedenis.

Het begon ooit bij het moeflonschaap, een schaap dat natuurlijk verhaarde en daardoor niet geschoren hoefde te worden. Door het fokken werd de natuurlijke rui van de schapen tot een einde gebracht. De schapen die nu gehouden worden, moeten dus altijd geschoren worden.

Het Stedelijk Museum te Amsterdam presenteert de tentoonstelling Oltre Terra, een onderzoeksproject van designstudio Formafantasma. Het gaat over de geschiedenis, ecologie en wereldwijde impact van wolproductie. Conservator Amanda Pinatih: ”Mensen hebben schapen gedomesticeerd, maar schapen hebben op hun beurt de menselijke geschiedenis beïnvloed door wol te leveren. Voortdurend verschuift de grens tussen de temmer en de getemde."

De tentoonstelling onderzoekt de complexe relatie tussen mensen en schapen. "Ook kijken we naar de economische en ethische gevolgen van materialen verkregen van levende wezens. Je ziet bijvoorbeeld dat er nu een schapenras is geïntroduceerd dat weer verhaard en dus niet meer geschoren hoeft te worden. Eigenlijk zijn we dus weer terug bij het begin, de tijd van de moeflon.”

Om die relatie tussen mens en schaap van dichterbij te bekijken, gaat verslaggever Merlijn langs op de boerderij van Marijke Dirkson en haar man Martin Orij te Burgerbrug. Samen houden ze honderden schapen. Met de kudde begrazen ze onder andere natuurgebieden in de omgeving.

“Mijn werk gaat altijd over mens, dier en natuur", aldus Marijke. "Die drie zijn voor mij altijd samen, altijd. Zo gebruiken wij wol van onze schapen als ondergrond in hun de stal, samen met stro. De wol verteert en levert veel voedingstoffen op voor de grond waarmee we dan kunnen bemesten. Nu de prijs van wol zo laag is, is dit een mooie oplossing om de wol toch nuttig te gebruiken.”