De Deelen verdwijnt

De Deelen is een van de laatste laagveenmoerassen en petgatenlandschappen. Het ligt op het lage gedeelte van het beekdal. Het veen was hier van goede kwaliteit en er werd dan ook intensief gestoken, zelfs nu nog! Dat is te zien aan de afgestoken turfgeulen (petgaten) en de legakkers. We zien hier veel water, maar dat is niet het oorspronkelijke grondwater en is slechter van kwaliteit. Door intensieve landbouw in omringende gebieden is De Deelen hoger komen te liggen waardoor het grondwater wegloopt. Er wordt nu water ingepompt vanuit een naburige zandwinning en als dat niet voldoende is vanuit het oppervlaktewater in de rest van Friesland.

Het gebied wordt flink beheerd. Ondanks het wegzakkende grondwater, heeft de Deelen last van het verdwijnen van de legakkers. De legakkers kalven af door stormen en doordat de bomen te groot worden, omvallen en dan met hun kluit stukken grond meenemen. Er wordt gewerkt aan verlanding; het breder maken van de legakkers door middel van planten zoals krabbenscheer. We gaan mee met het neerleggen van nestvlotjes voor de zwarte stern, een typische vogel van dit soort gebieden.

Ondanks het wegzakkende grondwater heeft De Deelen last van afslag van de oude legakkers door het water. Stormen breken de eilandjes langzaam af. Daarnaast is veel van het veen verdwenen. Ze willen het weer laten groeien, maar dat is een langdurig proces dat begint met (in dit geval) krabbenscheer. Krabbenscheer is het beton van nieuw veen. Het groeit snel, maakt veel biomassa en legt ook nog eens CO2 vast. Als het krabbenscheer een dikke plak maakt en in de winter boven water blijft, krijgen andere planten als lisdodde, riet en gele plomp een kans: het begin van het verlanden. Er is een proef bezig om dat krabbenscheer een voorsprong te geven. De grootste vijand van het waterplantje is algengroei. Algen groeien goed door de meststoffen die in het water zitten. Als de algen vroeg in het jaar toenemen (ook onder invloed van klimaatverandering) houden ze licht weg bij de waterplanten. Nu het water schoner wordt (door toevoer van schoon water en deels krabbenscheer), krijgt het krabbenscheer meer kans. Maar ook de waterpest, een exoot die inheemse planten verdringt en schadelijk is voor inheems waterleven.