De boeren van de toekomst, van dierenwelzijn tot circulair

Ze zijn al jaren bezig om op een andere manier te boeren: meer ruimte voor hun vee, kringlooplandbouw, geen bestrijdingsmiddelen. Er is een groep boeren in ons land die de weg van verduurzaming en  extensieve landbouw al is ingeslagen. Omdat ze denken dat dat de beste weg is, de weg die ze moeten inslaan om ons land te behouden. Ze bleven geloven in hun dromen ondanks financiële tegenslagen en collega boeren die vinden dat ze onverantwoorde beslissingen nemen. In Vroege Vogels portretten van deze pioniers.

De stikstofdepositie in Schiermonnikoog is hoog. Dat komt met name doordat de zeven op het eiland gevestigden boeren met hun bedrijf vlak naast het natuurgebied zijn gelegen. Dus toen de provincie Friesland aankondigde dat er maatregelen genomen dienden te worden om de uitstoot op het eiland te verminderen, begrepen de boeren dat meteen. De provincie had als oplossing bedacht dat een der boeren zijn bedrijf zou moeten opgeven. Dat vonden de boeren niks: ze vroegen of ze zelf met een plan mochten komen, en dat plan is er nu: een inkrimping van de veestapel met 35%, maar met behoud van de zeven boeren. En om het boeren nog rendabel te maken willen de boeren een kaasbedrijf starten, zodat ze niet aan inkomsten hoeven in te leveren. Het plan ligt helemaal klaar, maar ze moeten nog veel geduld hebben de boeren, het moet nog goedgekeurd worden door de Europese Commissie. Dat kan nog wel een jaar duren.

Het was haar jeugddroom: boer worden en de wereld redden. Het zijn nog steeds de idealen van boer Annette Harberink. In de uiterwaarden van de IJssel, vlak boven Deventer, staat sinds vijf jaar haar boerderij: de Keizersrande. Op de natuurboerderij bedrijft Annette Harberink landbouw voor een betere wereld:
haar boerderij staat volledig ten dienste van de natuur- en landschapswaarden binnen het hele gebied. Annette is een biologisch-dynamische boer, daar zijn er rond de 150 van in Nederland. Bij biologisch-dynamische landbouw is er sprake van een een gesloten kringloopproces: zonder aanvoer van veevoer of meststoffen. Annette hoopt op meer samenwerking tussen de boeren: " We moeten van elkaar leren, en er moet snel geld worden uitgetrokken voor de transitie, want we hebben haast".

Het belangrijkste vindt akkerbouwer Piet Hermus dat er bruggen worden gebouwd: bruggen tussen de boeren en de maatschappij, bruggen tussen burgers en boeren en bruggen tussen boeren en klimaatactivisten. Vandaar dat hij aan zijn keukentafel een gesprek organiseerde met onder andere Marjan Minnesma van Urgenda, Johan Vollenbroek ,voorzitter van MOB (Mobilisation for the Environment) en Jan Willem Erisman (hoogleraar Integrale Stikstofstudies). Want alleen samen red je de wereld, aldus Piet Hermus.

Als bruggenbouwer vertrok hij ook vanuit Zevenhoekschen Berg naar Amsterdam om als boer deel te nemen aan de klimaatmars  van 10 maart 2019 in Amsterdam. Piet Hermus noemt zich een inboerling, een boer wiens voorouders al boerden in Brabant en van wie de grond al eeuwenlang in familiebezit is. En daar is hij trots op, op de zeeklei waarop hij aardappelen, bieten en penen teelt. Maar hij merkt dat zijn land steeds vaker onder water loopt, waardoor zijn oogst verzuipt. Dat het door het klimaat komt, daar is Piet Hermus van overtuigd, en dat er dus iets moet worden gedaan dat weet hij helemaal zeker.  

Dertig jaar geleden gooide Klaas de Lange het roer om. Hij wilde de producten van zijn melkkoeien zelf op de markt brengen. Het kostte hem heel wat jaren maar het is hem gelukt. In het begin trok hij zelf in alle vroegte met verse melk naar het westen van het land. Nu rijden er vrachtwagens dagelijks heen en weer.

Natuurgebied de Weerribben is de achtertuin van boer Klaas. Het is voor hem dan ook heel belangrijk om goed samen te werken met de terreinbeheerders van de natuurgebieden om hem heen. Hij werkt in het mooiste gebied van Nederland vindt hij, zijn koeien hebben "het beste voedsel wat zorgt voor een heerlijke biologische melk. "Als mensen zijn we passanten, we moeten dus zo goed mogelijk met de natuur omgaan. Dan kunnen onze kinderen er ook nog van profiteren.”

Als lid van LTO doet hij zijn best er voor te zorgen dat de boeren in het huidige stikstofdebat niet de hakken in het zand zetten maar helpen om de natuur in stand te houden.

Dierenwelzijn is wat haar drijft: geen zeugen, die vastliggen aan een riem maar door hun hok kunnen scharrelen en zo contact kunnen maken met hun biggetjes. Varkens die naar buiten kunnen. Ze heeft er jarenlang aan gewerkt om haar droom te doen uitkomen: boer Annechien ten Have Mellema. Het vlees wordt verkocht met twee sterren van het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming. Overigens zijn er in Nederland ook enkele varkensboeren die drie sterren hebben. Onder meer enkele biologische varkensboeren.