COP26: Klimaattop nog steeds in volle gang

Tijdens de eerste dagen van de klimaattop COP26 in Glasgow werden de volgers van de conferentie overspoeld met groene plannen, aankondigingen en beloftes. Non-profitorganisaties die de top op de voet volgen, zijn echter nog niet overtuigd. Zij zien nog steeds te veel woorden en te weinig daden. Hieronder volgen een aantal updates van de klimaattop.

Een op de COP26-klimaattop gemaakte afspraak over ontbossing bevat volgens Indonesië geen belofte over het beëindigen van ontbossing tegen 2030. Indonesië, waar een derde van alle regenwouden wereldwijd te vinden is, was een van de meer dan honderd landen die eerder deze week steun uitsprak voor het tegengaan van ontbossing.

De Indonesische viceminister van Buitenlandse Zaken, Mahendra Siregar, heeft gezegd dat de afgegeven verklaring over het akkoord "in het geheel niet verwijst naar het beëindigen van ontbossing". Dat akkoord werd gepresenteerd als een belofte van landen om dit decennium een einde te maken aan ontbossing. De Britse premier Boris Johnson sprak van een "mijlpaal", maar volgens Nederlandse natuurorganisaties en andere critici is het akkoord te vrijblijvend. 

Volgens de Indonesische milieuminister Siti Nurbaya Bakar is het "ongepast" om Indonesië te dwingen tot het stoppen met ontbossing. Ze stelt dat de definities van ontbossing sterk verschillen en dat het opleggen van Europese normen aan Indonesië oneerlijk is. Het beëindigen ervan zou botsen met de ontwikkeling van Indonesië. Die mag volgens haar "niet stoppen in de naam van koolstofemissies of ontbossing". De politicus meent dat de internationale afspraken over ontbossing moeten worden verfijnd.

De Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador verwijt deelnemers van de COP26-klimaattop "hypocrisie". Zij zijn er niet in geslaagd de oorzaken van de klimaatcrisis aan te pakken en gebruiken privévliegtuigen, aldus de linkse politicus.

Volgens López Obrador moeten landen niet alleen praten als ze het milieu willen beschermen, maar overgaan tot actie. Hij wijst onder meer op het besluit van Mexico, de op een na grootste uitstoter van broeikasgassen in Latijns-Amerika, om jaarlijks omgerekend 1,1 miljard euro euro uit te geven aan herbebossing. Het plan moet ook 15.000 banen opleveren. De president ziet het programma als een van de "belangrijkste herbebossingsprojecten ter wereld".

Mexico heeft zich aangesloten bij twee afspraken die op de klimaattop zijn gemaakt. Die gaan over het verminderen van methaanuitstoot met 30 procent in 2030 ten opzichte van tien jaar eerder en het beëindigen van ontbossing en bodemdegradatie tegen 2030.

De Britse politie heeft zeker 34 arrestaties verricht tijdens een klimaatprotest bij het parlement in Londen. Daar hadden demonstranten van actiegroep Insulate Britain zich vastgelijmd aan de weg. De actie valt samen met klimaattop COP26.

De betogers eisen dat de regering een programma optuigt om op grote schaal huizen in het Verenigd Koninkrijk te isoleren. Dat moet leiden tot lagere energierekeningen en minder CO2-uitstoot. "Jaarlijks worden enorme hoeveelheden energie verspild bij het verwarmen en, in toename mate, bij het afkoelen van onze gebouwen", schrijft de actiegroep op internet.

Reisbrancheorganisatie ANVR heeft het klimaatverdrag van Glasgow ondertekend. Dat betekent onder meer dat de Nederlandse reisbranche de CO2 die wordt uitgestoten door het toerisme wil beperken. Dat wil niet zeggen dat verre vliegreizen voortaan worden afgeraden. Wel zal bijvoorbeeld voor kortere stukken eerder een treinreis worden aangeboden.

Ook werkt de reiskoepel samen met Travelife, een internationaal certificeringprogramma voor reisorganisaties en accommodaties die duurzaam willen ondernemen. Die controleert de accommodaties op hoe ze omgaan met elektriciteit, water en plastic.

Maar volgens de Nederlandse reissector is duurzaamheid niet alleen een kwestie van klimaat. "Toerisme helpt ook mee om natuurbehoud mogelijk te maken", aldus de ANVR. Een zegsvrouw wijst erop dat Afrikaanse parken geld verdienen met safari's en zo mensen kunnen inzetten om stropers te weren.

De Nederlandse reisbranche hanteert al welzijnsregels. Zo worden olifantenritjes in Aziatische landen al jaren niet meer gedaan. Maar ook 'knuffelparken' in Afrikaanse landen, waar bijvoorbeeld leeuwtjes kunnen worden vertroeteld, worden niet meer aangedaan.

Meer dan twintig landen en instellingen, waaronder de VS, het Verenigd Koninkrijk, Canada en Denemarken, beloven een einde te maken aan hun overheidssteun voor fossiele brandstofprojecten in andere landen. Ze hebben daar donderdag een overeenkomst over gepresenteerd op de klimaattop in Glasgow. Zoals woensdag al bekend werd, staat Nederland niet op de lijst van landen die het initiatief steunen.

De Nederlandse overheid helpt bedrijven die meewerken aan fossiele projecten in het buitenland actief met zogeheten exportkredietverzekeringen. Zulke verzekeringen worden verleend door de instelling Atradius DSB, die wordt aangestuurd door het ministerie van Financiën. De verzekerde bedragen zijn hoog: het gaat om honderden miljoenen euro’s.

Aan die steun verandert voorlopig dus niets. Op de lijst van partijen die de verklaring steunen, staat wel een andere Nederlandse instelling: de Financierings-Maatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO), die voor 51 procent in handen is van de Staat. De ontwikkelingsbank, die investeert in arme landen, had al eerder dit jaar aangekondigd zich terug te gaan trekken uit de fossiele sector.

Landen die de verklaring steunen, zeggen daarin toe dat ze hun steun aan nieuwe internationale projecten met olie, gas en steenkool voor eind 2022 zullen staken. Op die afspraak zijn overigens wel "beperkte uitzonderingen" mogelijk. Kern van de verklaring is dat investeringen en garanties niet meer de klimaatdoelen mogen dwarszitten.

In de tekst wordt verwezen naar het streven om de opwarming van de aarde niet boven de 1,5 graad te laten uitkomen. Alle prioriteit moet daarom voortaan gaan naar de overstap op schone energiebronnen, aldus de ondertekenaars. Daaronder zijn verder onder meer Portugal, Finland, Zwitserland, Gambia, Nieuw-Zeeland, Mali en de Europese Investeringsbank (EIB). Het Verenigd Koninkrijk liet bij de presentatie weten dat ook Italië zich intussen heeft aangesloten. Het gastland van de klimaattop stelde dat ook de Europese Commissie mogelijk zal volgen.

Griekenland heeft een eerste klimaatwet ingevoerd. Daarin staat onder meer dat nieuwe taxi's en een derde van de nieuwe huurauto's in Athene en Thessaloniki, de grootste steden van het land, vanaf 2025 hybride of elektrische voertuigen moeten zijn. Ook komt er in 2023 een verbod op oliebranders in nieuwbouwwoningen op plekken waar voldoende aardgas is.

De wet moet Griekenland helpen bij het bereiken van het doel dat het land heeft gesteld. Tegen 2030 moet de uitstoot van schadelijke stoffen met 55 procent zijn teruggedrongen en tegen 2050 moet het land klimaatneutraal zijn. Om dit klimaatdoel te bereiken, zijn meer maatregelen nodig.

Premier Kyriakos Mitsotakis heeft donderdag tijdens een kabinetsvergadering een aantal van zijn doelen gedeeld. Zo wil hij in 2030 een verbod invoeren op de verkoop van nieuwe auto's met een verbrandingsmotor. Zijn conservatieve regering maakte eerder bekend een voorstander te zijn van duurzamere energiebronnen.

De gesprekken over visrechten tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk worden begin volgende week vervolgd. De Britse minister David Frost sprak in Parijs met de Franse bewindsman Clément Beaune. Beiden hebben hun zorgen uiteengezet tijdens de ontmoeting over handel in het postbrexittijdperk, en alle complicaties die daarbij komen kijken.

Frankrijk liet woensdag al een in beslag genomen Britse vissersboot gaan, die volgens de Fransen zonder vergunning in hun wateren aan het werk was. Parijs vindt dat de Britten te weinig vergunningen voor Franse vissers afgeven.

De Europese Commissie probeert ook een oplossing te vinden. Frost is vrijdag in Brussel om met Eurocommissaris Maros Sefcovic te spreken, ook over de problemen in Noord-Ierland die het Britse vertrek uit de EU heeft veroorzaakt.

Bron: ANP