Saskia van Loenen: Slappe hap

Precies twee jaar en twee weken geleden zat ik hier ook. Het was 31 december 2017 en ik sprak te midden van oliebollen een column uit over vuurwerk. De strekking was dat ik het onbegrijpelijk vond dat er nog altijd geen vuurwerkverbod was in dit land. En ik eindigde met de hartenkreet dat ik wenste dat onze politici eindelijk eens ballen toonden.

Dat laatste viel nogal tegen. In plaats van ballen zagen we tot nu toe vooral iets anders. De lijstjes met schokkende cijfers zijn de afgelopen twaalf dagen al meermalen langsgekomen, maar die van drie oudjaarsnachten bij elkaar opgeteld zijn ook de moeite waard eens tot je door te laten dringen. Het negeren van die hartenkreet van mij en miljoenen anderen leverde grofweg het volgende lijstje op: 3.634 gewonden, waarvan 1.216 op de spoedeisende hulp, al dan niet leidend tot amputatie van ledematen. 400 ogen beschadigd, waarvan 34 blind en 12 compleet verwijderd. En vijf doden.

Slappe hap leidde tot deze klinkende cijfers. Maar er was nóg iets schokkends. Dat het menselijk leed veel aandacht kreeg is volkomen terecht, maar waarom hoorde ik bijna niets over onze kwetsbare natuur, evenzogoed slachtoffer van de jaarlijkse idiotie? Nu op 1 januari de discussie na ons eigen oorlogsinferno heviger losbarstte dan ooit tevoren zou je denken dat de natuurbeschermingsorganisaties alle kansen zouden grijpen om ook dit aspect breed onder de aandacht te brengen. Maar tot mijn verbijstering gebeurde dat niet. Alleen de Dierenbescherming riep in de media expliciet op tot een vuurwerkverbod. De Vogelbescherming verzocht geen vuurwerk te gebruiken en zeker niet bij natuurgebieden – had scherper gekund, maar het was tenminste iets. De overige clubs: ik zag ze niet, ik hoorde ze niet.

Onbegrijpelijk. Juist nu, nu de roep om een verbod groter is dan ooit en zelfs de VVD uit jarenlange winterslaap ontwaakte, had je je stevig moeten roeren in de discussies. De afgerukte vingers vlogen heen en weer in de media, maar waar blijven de schokkende feiten over de gevolgen voor natuur en milieu? Dat Nederland in de nieuwjaarsnacht in één grote fijnstofbom verandert, waarmee teniet wordt gedaan waar weldenkende mensen dag in dag uit mee bezig zijn? Dat vogels massaal in grote paniek opvliegen en een deel zich in het donker te pletter vliegt tegen gebouwen of hoogspanningskabels? De hoeveelheden zware metalen die in de bodem en het grondwater terechtkomen en daar al het leven uitroeien? Waarom zag ik geen met de vuist op tafel slaande natuurbeschermer in de talkshows? Nu moesten we het doen met berichten van particulieren, met hartverscheurende foto’s of filmpjes van huisdieren die trillend hun plas lieten lopen in de woonkamer, of een pony op een kinderboerderij die uit doodsangst in die zogenaamd vuurwerkvrije zone op een ton sprong en afgemaakt moest worden. Maar uit natuurbeschermersland: oorverdovende stilte. Omdat ik dit eigenlijk niet kon geloven heb ik op Facebook en Twitter, dé kanalen om een groot publiek te bereiken, al hun berichten in de week voor en na oud en nieuw teruggekeken. Ik had me helaas niet vergist. Natuurmonumenten: niets. Staatsbosbeheer: niets. Wereld Natuur Fonds: niets. Greenpeace: niets. IVN: niets. De provinciale Landschappen: niets. Natuur en Milieu: niets. En zelfs Milieudefensie: niets.

Van een aantal van deze organisaties ben ik lid en even overwoog ik om die lidmaatschappen op te zeggen. Ik verwacht van hen, daarom steun ik ze verdorie, dat ze er permanent alles aan doen om onze natuur te redden. En dat ze dus als het moment daar is hun kansen grijpen. Je kan gezellige nieuwjaarsduiken voor een beter klimaat organiseren en daar trots filmpjes van laten zien op sociale media, maar als er een bal voor open doel ligt laat je die onaangeroerd op de stip liggen. Bizar.Net als de politici die maar blijven draaien, twijfelen en bang zijn de grootste schreeuwers in dit land voor het agressieve hoofd te stoten, moet ik helaas constateren: ook hier veel slappe hap.  Als dat vuurwerkverbod er straks eindelijk komt, is dat niet dankzij, maar ondanks de natuurclubs. Ga je schamen.