Column Dolf Jansen: Niets om bang voor te zijn

Als ik praat van vroeger, wat ik niet vaak doe want zo oud ben ik nou ook weer niet, maar omdat ik nu alweer vergeten ben wat ik net opschreef en zei wil ik toch graag iets over vroeger vertellen. Er waren dingen in de natuur, waar ik bang voor was. Vermoedelijk omdat een van mijn ouders me op een enig onbewaakt moment iets had verteld, dat zich stevig in mijn bonkende breintje en harde herinnering had genesteld.

Ik hoor u verzuchten, wat dan Dolf? Waar was je bang voor dan? Ik zeg, draaikolken, drijfzand, brandnetels en vleermuizen. Waarbij het laatste niks te maken had met horrorfilms of vampierachtige situaties, maar gewoon met donker en vliegend en het talent dat ze hadden/hebben ook om niks te zien en toch te weten waar ze zijn en waar ze heengaan.

Om het goed te maken, in de zomer van 2020 lag ik tijdens het vallen van de Franse avond - ik was op dat moment in Frankrijk, anders zou het inderdaad heel onverwachts zijn geweest – ik lag op een yogamatje in de tuin van een soort landhuis. Ik deed mijn dagelijkse halfuur oefeningen en werd al snel begeleid door vele tientallen vleermuizen, die vanuit boven of wellicht ruines verderop hun onwaarschijnlijke luchtacrobatiek uitvoerden. Echt vlak boven mij. En ik was niet bang. Ik hoopte alleen dat ze zouden zien, nee voelen, dat ik geen landingsstrook was, maar een man van 57, die probeerde de flexibiliteit van zijn lijf wat te vergroten. 

Brandnetels, denk een logische, voor een jongetje, dat over bospaden en door duinen struint en op school het verhaal hoorde van iemand, die door vriendjes, met een raar gevoel voor vriendschap, languit in een serieuze akker aan brandnetels was geworpen. Ik vond zo’n brandnaaldje in mijn enkel of kuit al pijnlijk en schrikwaardig. En nee, mijn vader had nooit de neiging eroverheen te pissen. Zuring, dat hielp wel zei hij. Zuring eroverheen wrijven. Maar, dat kan ook een Overijssels stukje kwakzalven zijn geweest.

Echt grote angst ging bij mij over een plek op het land of in het water waar alles anders was dan normaal. En waar je ook het leven kon laten als je niet heel voorzichtig was. Een zandvlakte, die zo van water was doordesemd, dat je erdoorheen zakte, waarna je door je worsteling tegen het zand en water steeds dieper wegzonk of een hoeveelheid water, die zo hard in de rondte draaide, dat je er letterlijk in verdween. 

Zowel drijfzand als draaikolken heb ik wel eens van vrij dichtbij gezien. Maar omdat voorzichtig, zeker tot mijn twintigste, mijn middle name was, ben ik nooit echt in de problemen geraakt. Ik realiseer me, zoals zo vaak op deze plek, zoals zo vaak als ik me in haar bevind, dat er geen reden is bang te zijn voor de natuur. Nee, ze geeft ons rust en onverwachte doorkijkjes, en zachte paden, en de lekkerste zuurstof, en honderd kleuren groen aangevuld met duizend andere kleuren en ze is er ook voor ons. We mogen van haar genieten.

Waarbij onze verantwoordelijkheid is te doen wat we kunnen om te behouden wat behouden moet blijven. Het unieke landschap, het bos, de bodemkwaliteit, het water dat er doorheen kolkt en de bodem vrolijk houdt, de oceaan, de bergen, heuvels, het vlakke land. Alles. Alles. 

Alleen als we doorgaan zoals we doen, met onze uitstoot, en onze snelwegen, en luchthavens, met onze investeringen in de fossiele sector, onze manier van agrarische activiteit, met ons afval en alle schade, die de economische groei teweegbrengt, alleen dan zal de natuur, geregeld, en ik denk, steeds harder terugslaan. Met haar extreme weer en haar overstromingen, en stormen en bosbranden en hitterecords, met haar ijsschotsen ter grootte van het dorp waar u woont, die afbreken om nooit meer terug te komen. 

Alleen als we tegen alles wat we weten en begrijpen in, doorgaan op die weg, dan is er heel veel om bang voor te zijn. Maar dat is dan op geen enkele manier de schuld van de natuur. 

Dat is ons eigen drijfzand, ons eigen draaikolk.