Bibi Dumon Tak: Wat zegt u meneer Nozeman?

We denken dat meneer Nozeman, wanneer hij nog zou leven, de slappe lach zou krijgen van het volgende bericht: ‘Doe mee aan het Welkom-Grutto-Weekend.’

            Haha! Is dit een grap? Valt 1 april soms in dat weekend? Staan er mensen klaar met bordjes om de grutto te verwelkomen?

            Nee, dit is bloedserieus. Niemand staat met vlaggetjes te zwaaien als deze zomergast in maart vanuit Afrika terugkeert naar huis. Maar honderden fans gaan rond 21 maart, wanneer de lente begint, wel naar buiten om de beroemdste vogel van Nederland te bekijken, te filmen, te tekenen, te tellen en te beschermen.

            Wat zegt u, meneer Nozeman? O, is het rijtje nog niet compleet? Dank u wel, dan vullen we het gauw nog even aan: te schieten, op te eten, en hun eieren te rapen.

Meneer Nozeman – hij heette Cornelis maar we noemen hem het liefst toch maar netjes bij zijn achternaam – noemde de grutto een vaderlandse vogel. Dat komt omdat de grutto Nederland uitkiest om te komen broeden. Bijna allemaal strijken ze in de Nederlandse weilanden neer om er hun jongen groot te brengen. Ze houden nu eenmaal van de vochtige poldergrond die je nergens anders op aarde vindt. Er broeden meer grutto’s rond Amsterdam dan in Frankrijk en Groot-Brittannië samen, kun je nagaan.

            Daarom bedacht het radioprogramma Vroege Vogels dat er een soort verkiezing moest worden gehouden. Een vogelverkiezing waaraan alle inwoners van Nederland mochten meedoen. Zoals Amerika een zeearend als nationale vogel heeft, zoals de Britten het roodborstje hebben en de Indiërs een pauw, zo moesten de Nederlanders er ook een kiezen. Veel vogelkenners hielden hun hart vast. Stel nou dat het volk de oehoe zou kiezen, of de kolibrie? Wel schitterend, maar niet erg nationaal. Of de eend, of de spreeuw: wel nationaal, maar niet opzienbarend.

            Gelukkig wist de kiezer precies wat hij deed. Met een grote meerderheid aan stemmen eindigde de grutto met stip op de eerste plaats. Op plaats twee stond de merel, op drie de huismus. Tot zover het goede nieuws.

            Het slechte nieuws is dat er steeds minder grutto’s zijn. De weilanden zijn niet meer wat ze vroeger waren. Er is minder voeding te vinden omdat boeren de weilanden te droog maken. Bovendien maaien ze in het voorjaar het gras zó vroeg dat alle nestjes in het koeienvoer verdwijnen.

            Maar nu de grutto tot koning van gevederd Nederland is gekroond, nu er jaarlijks een Welkom-Grutto-Weekend wordt gehouden, nu zal het tij vast keren en zullen de aantallen weer groeien.

            Wat zegt u, meneer Nozeman? Dat er dan gelukkig ook weer wat meer grutto’s op de menukaart komen te staan? We dachten het niet. Wij houden tegenwoordig, net zoals u, veel van de grutto. Niet op het bord, maar wel scharrelend in het gras.