Burgerwetenschappers gaan jaar lang waterkwaliteit meten

De campagne ‘Water op de kaart’ van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en de stichting Natuur n Milieu moet een beeld gaan geven van de kwaliteit van water rond een riooloverstort. Zo’n 40 burgerwetenschappers verspreid over Nederland gaan in hun eigen buurt monsters nemen van de zogenaamde kleine oppervlaktewateren: de sloten of vijvers om de hoek. Dat water blijkt namelijk van niet zo’n goeie kwaliteit. Bij hevige plensbuien, die in toenemende mate voorkomen, komt het riool vol met water te zitten en stroomt het over naar omliggende sloten en plassen. Daar zit het probleem.

Door die overstort komen stoffen uit het riool als medicijnresten en poep en plas in het oppervlaktewater terecht. Het project ‘Water op de kaart’ is een vervolg op een eerder onderzoek, waarbij burgerwetenschappers vijf jaar achter elkaar de waterkwaliteit onderzochten.

De resultaten daarvan waren ronduit schokkend. "De kwaliteit van de sloten, beekjes, meren, grachten en plassen bij ons allemaal om de hoek blijkt van slechte kwaliteit. Dit zijn de wateren waar je in de zomer verkoeling zoekt, waar je hond in zwemt, die afwateren op water waar we drinkwater van maken en natuurlijk ook heel belangrijk zijn voor de natuur", zegt Rob van Tilburg van Natuur en Milieu.

Nederland moet in 2027 voldoen aan de Kaderrichtlijn Water, een Europese richtlijn die voorschrijft dat de waterkwaliteit aan bepaalde eisen moet voldoen, met als doel dat het water een goed leefgebied vormen voor de planten en dieren die er thuishoren. Volgens aquatisch ecoloog Lisette de Senerpont Domis van het NIOO staan we er in Nederland slecht voor.

Dat heeft niet alleen met stoffen als PFAS te maken, waar drinkwaterbedrijven zich grote zorgen om maken, maar ook het stikstofprobleem speelt een grote rol. “Waterkwaliteit is dus een maatschappelijk probleem aan het worden. Nu merk je het nog alleen in de zomer, als je in bepaald water niet kunt zwemmen omdat er blauwalg in zit. Maar als straks ons drinkwater niet meer te zuiveren is, hebben we een heel groot probleem”, zegt de ecoloog. Wat kun je zelf doen? “Regenpijp afkoppelen en tegels uit de tuin halen. Dan stromen de riolen minder snel over.”