Brand op vrachtschip bij Ameland (updates)

Het Panamese schip Fremantle Highway staat in brand en ligt ten noorden van Ameland in de Noordzee. Er zijn 498 elektrische auto's aan boord. Eerder was er sprake van dat er 25 elektrische auto's aan boord waren. In totaal vervoert het schip 3783 nieuwe auto's. Rond middernacht kregen hulpdiensten een melding van brand op het schip. Er zijn meerdere gewonden onder de 23 bemanningsleden en één van hen is overleden.  Het schip was op weg vanuit Bremerhaven in Duitsland naar het Egyptische Port Said. Op dit moment is de brand nog niet geblust.

Volg hier de laatste ontwikkelingen over het brandende vrachtschip: 

Het brandende vrachtschip Fremantle Highway moet naar verwachting nog 33 kilometer (18 mijl) afleggen naar een plek ten noorden van Schiermonnikoog en Ameland. Zondagmiddag is begonnen het schip naar die beoogde tijdelijke plek te verplaatsen. "De aankomsttijd is nog steeds sterk afhankelijk van weer, rook, stroming en getij", zo laat Rijkswaterstaat maandagochtend weten.

Het vrachtschip wordt door twee sleepboten langzaam en gecontroleerd gesleept. Het verplaatsen van het vrachtschip is een tussenstap in de moeilijke bergingsoperatie. Op de tijdelijke locatie, 16 kilometer ten noorden van de twee Waddeneilanden, ligt het schip veiliger, omdat het verder weg van de vaarroutes en iets meer uit de wind ligt.

Tijdens de complexe klus wordt "continu gemonitord op onder andere de stabiliteit van het schip", benadrukte Rijkswaterstaat eerder al. Het speciale oliebestrijdingsvaartuig Arca blijft voor de zekerheid in de buurt. Later moet het schip veilig naar een haven worden gebracht. Het is nog niet duidelijk welke haven dat wordt.

Rijkswaterstaat houdt nog steeds rekening met alle scenario's met betrekking tot het brandende vrachtschip bij de Waddeneilanden. Dat zegt een woordvoerder. "Gezien de ontwikkelingen nu, zou het mooiste zijn het schip te verplaatsen en zo snel mogelijk aan boord te komen", aldus de woordvoerder.

Op dit moment lijkt de rookontwikkeling minder te zijn. Ook de brand zelf lijkt minder te worden. Rijkswaterstaat houdt de situatie nog altijd nauwgezet in de gaten. Zo wordt er bijvoorbeeld met een vliegtuig van de Kustwacht gemeten hoe warm het in het schip is en hoe warm de buitenkant is. Dat is nog altijd te heet om aan boord te komen, zegt de woordvoerder. "Aan de hand van deze gegevens zijn de bergers bezig met een plan. In eerste instantie moet er een sterkere sleepverbinding tot stand komen en moeten we bekijken hoe we aan boord kunnen komen."

Het is ook nog niet bekend waar het schip naartoe verplaatst wordt, maar dat zal een "veiligere locatie dan nu" zijn, zegt Rijkswaterstaat. Het schip, de Fremantle Highway, drijft nu 17 kilometer noord van Terschelling.

Er zijn 498 elektrische auto's aan boord van het brandende vrachtschip Fremantle Highway. Dat meldt K Line, de charteraar van het vaartuig. Eerder was er sprake van dat er 25 elektrische auto's aan boord waren. In totaal vervoert het schip 3783 nieuwe auto's.

Het brandende vrachtschip Fremantle Highway drijft vanwege de wind en de stroming in westelijke richting en ligt nu zo'n 16 kilometer ten noorden van Terschelling. Dat meldt de kustwacht. Met het schip is nog steeds een noodsleepverbinding, waardoor het buiten de verkeersbanen wordt gehouden en het scheepvaartverkeer niet wordt gehinderd. De brand woedt nog altijd in het 200 meter lange Panamese schip.

Het vrachtschip heeft meer auto’s aan boord dan aanvankelijk werd gedacht. Volgens de Japanse rederij K Lines, die sprak met het Duitse persbureau DPA, gaat het om 3783 auto’s in plaats van de oorspronkelijk gemelde 2857 auto’s. De kustwacht kon het nieuwe aantal niet bevestigen. Om welke automerken het gaat, is nog grotendeels onduidelijk. 

Verzekeraar Allianz meldde vorige maand dat branden op schepen worden gezien als een van de grootste veiligheidsproblemen voor de scheepvaartindustrie. Zo gingen er vorig jaar acht schepen verloren en werden er ruim tweehonderd incidenten gerapporteerd, het hoogste aantal in tien jaar tijd. De oorzaak ligt volgens Allianz onder meer bij een toename van het aantal verscheepte goederen met batterijen, waaronder elektrische auto’s. "De belangrijkste gevaren zijn brand, explosie en 'thermische runaway', een snelle zelfverhitting die een explosie kan veroorzaken", stelde de verzekeraar.

De situatie op het brandende vrachtschip ten noorden van Ameland is onveranderd. Volgens de kustwacht woedt de brand nog altijd. Meerdere schepen met onder anderen bergingsspecialisten zijn in de buurt aanwezig.

Later op de ochtend gaat er weer een vliegtuig van de kustwacht de lucht in om de Fremantle Highway in de gaten te houden. De noodverbinding is nog in stand. Voordat het schip kan worden verplaatst, moet eerst de temperatuur dalen.

Als er brandstof zou gaan lekken uit het brandende vrachtschip ten noorden van Ameland, dan zal dat zich naar het noorden verspreiden en niet richting de Waddeneilanden. Dat komt door "de huidige en voor de komende dagen voorziene wind- en golfrichting", schrijft demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) in een brief aan de Tweede Kamer.

Woensdagavond meldde de Waddenvereniging dat er nog geen olie is gelekt uit het schip, de Fremantle Highway. Rijkswaterstaat is met een oliebestrijdingsvaartuig in de buurt om meteen te kunnen ingrijpen zodra dat wel het geval is. Aanvankelijk lag de Fremantle Highway dicht bij de vaargeul en bij een belangrijke gasleiding, schrijft Harbers. Het kon worden verplaatst en wordt nu met een noodsleepkabel op zijn plek gehouden.

De brand op het vrachtschip Fremantle Highway kan nog dagen duren, evenals het mogelijk bergen ervan, laat een woordvoerder van de kustwacht weten. Met brandblusinstallaties koelen de schepen Nordic uit Duitsland en de Guardian van de kustwacht het schip momenteel. De Nordic wordt later woensdag afgelost door de Fairplay 30, dat eveneens onder Duitse vlag vaart, en volgens de kustwacht beschikbaar wordt gesteld door de bergingsmaatschappij.

De scheepvaartroute bij het brandend vrachtschip ten noorden van Ameland is weer vrij. Dat meldt Rijkswaterstaat. De organisatie heeft inmiddels een schip op locatie en zal toezicht houden op het bergen.

Andere schepen ondervinden geen hinder van het brandende vrachtschip ten noorden van Ameland. De Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) laat weten dat er geen sprake is van een stremming en dat andere schepen er gewoon langs kunnen varen.

Op het vrachtschip zijn nog steeds vuurhaarden te zien en is veel rookontwikkeling, meldt de Kustwacht. Volgens een woordvoerder is het daardoor nog niet mogelijk om bergers aan boord van het schip te laten, die nodig zijn om het weg te kunnen slepen.

De situatie is op dit moment stabiel, zegt de zegsman. De noodverbinding die nu is gemaakt, is bedoeld om het schip op zijn positie te houden. "Die is niet geschikt om te gaan slepen. Op het moment dat je dat grote schip van 200 meter lang op een andere plek wilt krijgen, dan heb je echt een grotere sleepboot nodig met grotere sleepkabel en dan moeten er mensen aan boord om dat te bewerkstelligen." Dat laatste is volgens de kustwacht nu nog niet aan de orde.

Op dit moment kijken de kustwacht, Rijkswaterstaat en een bergingsmaatschappij naar wat het beste plan van aanpak is. "Er zijn extra mensen en materieel onderweg richting onze noodsleper Guardian om te kijken naar wat de situatie aan boord is en hoe er veilig een sleepverbinding tot stand kan worden gebracht", aldus de woordvoerder.

Om het brandende vrachtschip ten noorden van Ameland uit de vaarroute te halen, wordt geprobeerd verbinding te leggen met een sleepvaartuig. Dat meldt Rijkswaterstaat. "Het idee is om het schip weg te slepen, een stukje uit de vaarroute. Daarna kijken we waar het schip naartoe moet." Aan boord is nog brand, wat de operatie "niet gemakkelijk" maakt. Eerder wist het bergingsvaartuig Hunter via een noodverbinding het schip al gecontroleerd op een positie te houden.

Rijkswaterstaat zet "alles op alles om verdere milieuschade te beperken", laat de organisatie weten terwijl het vrachtschip ten noorden van Ameland nog steeds in brand staat. De kustwacht zei eerder al dat er een kans is dat het schip zinkt. Hierdoor kan een milieuramp ontstaan.

Ondertussen kijken Rijkswaterstaat, de kustwacht en bergingsbedrijven wat er moet gebeuren als het schip geborgen moet worden. Een woordvoerder stelde eerder dat Rijkswaterstaat rekening houdt met verschillende scenario's. Wat precies gaat gebeuren is "afhankelijk van de staat van het schip en of de brand onder controle te krijgen is", zei de woordvoerder.

Stichting De Noordzee is bang voor grote gevolgen voor het milieu als het brandende vrachtschip geladen met auto's op zee boven Ameland zinkt. "Dat kan een milieuramp betekenen voor de Noordzee en de Waddenzee", zegt de organisatie.

"We hopen van harte dat het vrachtschip in veiligheid wordt gebracht, want als het zinkt, dan kunnen de gevolgen voor de Noordzee enorm zijn," aldus Ewout van Galen, hoofd programma’s bij Stichting De Noordzee. "Het betekent dat het schip met zijn brandstof en de lading van duizenden auto’s op de Noordzeebodem terecht komt. Een potentiële ramp voor het milieu en het is dan te hopen dat het schip is te bergen en dat de vervuiling beperkt blijft."

De gedachten van de woordvoerder gaan terug naar de ramp met MSC Zoe in januari 2019. Toen sloegen tijdens een zware storm boven de Waddeneilanden 342 containers overboord. De Noordzee en de Waddenzee werden vervuild. Volgens de stichting liggen nog steeds honderdduizenden kilo’s afval op de zeebodem.

"Zowel het incident van vandaag als de ramp met MSC Zoe vinden plaats op een zeer druk bevaren route dicht bij een kwetsbaar natuurgebied. Dat het om schepen met grote afmetingen gaat, maakt de risico’s nog groter. Dit soort rampen moeten we voorkomen, en als ze onverhoopt plaatsvinden, moet duidelijk zijn wie verantwoordelijk is voor het opruimen van de troep van de zeebodem," aldus Van Galen.

Burgemeester Stoel van Ameland is bang dat het milieu beschadigd raakt als het brandende vrachtschip boven Ameland zou zinken, bevestigt een woordvoerder van de gemeente Ameland na berichtgeving van de NOS.  

"Het is iets wat al langer speelt. Het is de grote angst van de eilanden, dat bij een van de vaargeulen iets gebeurt dat het milieu kan schaden", zegt de woordvoerder. Volgens haar is het nog heel moeilijk te zeggen welke effecten het schip op de natuur van het Waddengebied en het eiland heeft. De rook die van het schip afkomt is ook op het eiland te zien.

De Waddenvereniging volgt nauwgezet wat er gebeurt met het brandende vrachtschip. De vereniging vindt het nog te vroeg om iets te zeggen over eventuele gevolgen voor het milieu of het zeeleven, aangezien alle aandacht volgens de vereniging eerst uit moet gaan naar de gewonden en het feit dat er iemand om het leven is gekomen.

"Iedereen is nu druk met het voorkomen van een grote ramp. Misschien helpt het bluswerk of kan het schip nog naar een haven worden gesleept. Dan ziet alles er weer heel anders uit. Pas als dat duidelijk is kunnen we iets naders zeggen", aldus de Waddenvereniging.

Het blussen van elektrische auto's is een moeilijke klus en vraagt een specifieke methode. Dat zegt Tom Hessels, adviseur energie- en transportveiligheid bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid.

Volgens Hessels maken brandende batterijen van elektrische voertuigen het "lastig" het vuur te bestrijden. Dat komt omdat een brandende batterij opnieuw kan ontsteken. "Dit herontsteken komt door de zogenaamde thermal runaway, een chemisch proces waarbij batterijcellen in het accupakket opwarmen", legt Hessels uit. "Hierdoor worden andere cellen ook warm, waardoor ook deze in thermal runaway raken. De thermal runaway breidt zich op deze manier uit door het batterijpakket."

Daar komt bij dat deze auto's zo gebouwd zijn dat water niet bij de batterij kan komen. "Als je door een plas water rijdt, wil je niet dat water de batterij in komt. Daarom is koeling van de batterijcellen van buitenaf zeer lastig." De enige manier is daarom om de batterij langdurig onder te dompelen in water.

Hessels kan niet ingaan op de specifieke situatie bij Ameland, maar zegt dat bij dit soort branden het scheepspersoneel en de brandweer "razendsnel" moeten kunnen optreden, omdat de brand zich snel kan verspreiden. Ook moeten ze over specialistische vaardigheden en gereedschap beschikken. "Zodra het incident zich heeft uitgebreid en is geëscaleerd, zijn er op open zee nagenoeg geen mogelijkheden meer om de brand te onderdrukken", aldus Hessels.

Een bergingsvaartuig heeft een noodverbinding met de Fremantle Highway gelegd. Zo wordt het schip gecontroleerd op een positie gehouden. De noodverbinding is nodig om het schip, waar nu niemand meer aan het boord is en dat stuurloos is, onder controle te houden. Er is voor een voor zover mogelijk zo veilig mogelijke locatie, tussen twee verkeersbanen in, gekozen en er wordt geprobeerd het schip vrij te houden van obstakels op zee.

De gelegde verbinding is niet heel solide, aldus een woordvoerder van de kustwacht, maar het was op dat moment het enige wat mogelijk was. De verbinding aan de achterzijde van het schip blijft in ieder geval totdat een mogelijk stevigere sleepverbinding kan worden gemaakt.

De Fremantle Highway staat nog steeds in brand, aldus de kustwacht, die eerder al aangaf dat een van de mogelijke scenario’s is dat het schip zinkt. Met dat scenario wordt in de voorbereidingen die nu worden getroffen volgens de woordvoerder het meeste rekening gehouden.

Het vuur op het brandende vrachtschip boven Ameland verspreidde zich vannacht zo snel, dat 7 van de in totaal 23 mensen aan boord gecontroleerd in het water zijn gesprongen. Dat vertelde Willard Molenaar van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) tegen de NOS. Molenaar was als schipper van een van de reddingsvaartuigen betrokken bij de reddingsactie.

Rond 00.30 uur werd hij uit bed gepiept vanwege een melding van een brand op het schip de Fremantle Highway. "In eerste instantie zouden we er alleen naartoe gaan om standby te liggen, maar we zagen al gauw dat de situatie best wel ernstig was. Er hingen flink wat rookpluimen en het vuur verspreidde zich snel, veel sneller dan verwacht", zei hij. "De mensen aan boord moesten er snel allemaal vanaf."

Een voor een zijn ze gecontroleerd van het metershoge schip van boord gesprongen. "Ze waren echt in nood, daarom moesten ze springen. Dat doe je niet zomaar. Wij hebben ze uit het water gevist." Een helikopter heeft daarna de rest van de mensen van het schip gehaald. Volgens Molenaar hadden de zeven opvarenden ademhalingsproblemen en waren ze gewond door de sprong in het water. Zij zijn met de boot van de KNRM naar Lauwersoog gebracht waar ambulances klaar stonden.

Bron: ANP