Waarom je omgevallen bomen beter kunt laten liggen

Na de recente stormen liggen de bossen weer vol omgewaaide  bomen en afgebroken takken. Beheerders zijn druk bezig met opruimen, maar als het aan ecoloog Patrick Jansen ligt laten ze juist zoveel mogelijk liggen. Dood hout is immers ontzettend belangrijk voor de biodiversiteit: bijna de helft van de aan bos gebonden soorten is er van afhankelijk.

Daaronder bevinden zich onder andere circa 750 keversoorten waaronder de Europees beschermde vermiljoenkever en vliegendhert. Maar dood hout is niet alleen voor kevers belangrijk. Ook voor een groot aantal soorten mieren, vliegen, wantsen, wespen, vlinders, pissebedden, springstaartjes, vleermuizen, vogels, paddenstoelen, mossen en korstmossen is dood hout van levensbelang. En daar komen de talrijke soorten die dood hout gebruiken voor hun overwintering nog eens bij.  

Waar omgevallen bomen wel mogen blijven liggen is in zogeheten bosreservaten, waar de natuurlijke ontwikkeling van het bos ongemoeid blijft. Deze reservaten zijn vooral bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek. Tot de instelling is in 1987 besloten door het toenmalige ministerie van LNV. Vooruitlopend op de officiële instelling zijn in 1983 de eerste vijf reservaten aangewezen en in 2000 werd het zestigste en laatste reservaat ingesteld. Aanleiding was de behoefte aan meer gemengd en natuurlijker bos in Nederland. Hiervoor was meer kennis nodig van de natuurlijke processen in bos en hoe de beheerder deze kan gebruiken.

Ook in de nieuwe Bossenstrategie erkent het kabinet dat er in de Nederlandse bossen te weinig dood hout aanwezig is. Volgens ecoloog Patrick Jansen van de WUR heeft dat voor een belangrijk deel te maken met gebrek aan geld: de natuurbeheersubsidies zijn gewoon te laag. Onder het mom van veiligheid, meer variatie, toekomstbestendigheid of ‘resthout dat bij beheer vrijkomt’ worden bomen geveld en verkocht. Waar het om duurzame bouw gaat heeft Jansen daar geen moeite mee, maar vaak wordt het hout ook verkocht als brandhout. De stijgende gasprijzen hebben die vraag nog meer opgejaagd.
‘Resthout’ genoeg in ieder geval in de bossen na de drie stormen die achter ons liggen, maar het zou beter zijn voor de natuur als er wat minder geoogst werd.