Bijzondere zomersneeuw boven de Nederrijn

Eens per jaar, midden in de zomer, vindt er boven de Nederrijn een groot spektakel plaats: zomersneeuw. Duizenden eendagsvliegen komen dan massaal de rivier uit om te vervellen, paren, eitjes te leggen en dan te sterven. Slechts een dag vliegen deze haften rond, al hebben ze er dan al een heel leven achter de rug op de bodem van de rivier. 

Deze witte eendagsvlieg of haft heet de schoraas. Het is een van de twee riviergebonden eendagsvliegen die in Nederland voorkomt. Vroeger waren er veel meer soorten eendagsvliegen in de Nederlandse grote rivieren, maar doordat de waterkwaliteit in alle wateren verslechterde en rivieren werden gekanaliseerd verdwenen er veel. Ook de schoraas stierf in 1937 in Nederland uit.

Maar in 1991 werd hij herontdekt. De waterkwaliteit was landelijk verbeterd én er kwam meer ruimte voor een natuurlijk verloop voor de rivier – zoals bij de Blauwe Kamer. Nu rukt hij op. Hij is op steeds meer plekken te zien in steeds grotere zwermen. 

De schoraas is een atypische eendagsvlieg. Hij leeft echt maar een dag, eigenlijk maar een paar uur in de nacht. Ergens in augustus op warme dagen komen ze rond zonsondergang uit de rivier. Eerst de mannetjes, daarna pas de vrouwtjes. Doordat ze zo massaal naar boven komen, lukt het prooidieren niet ze allemaal op te eten. Dat hoort bij de overlevingsstrategie van deze haften. Door hun massale opkomst lijken al die duizenden witte vliegen dan wel als sneeuw uit de lucht te komen. 

Voordat de eendagsvliegen paren, vervellen ze eerst. Niemand weet waarom, legt Daan Drukker van EIS- kenniscentrum voor insecten uit. Na het vervellen paren de vliegen. De mannetjes sterven dan. De vrouwtjes komen terecht op het wateroppervlak en barsten open. De eitjes dwarrelen dan naar de bodem van de rivier. Voor middernacht is het gedaan en zijn alle vliegen gestorven. 

De eitjes zinken naar de bodem van de rivier, waar ze een paar maanden als eitje liggen. In het voorjaar komen ze uit. De larven leven dan op de bodem van de rivier van langsdrijvend voedsel. Tot ze volgroeid zijn en weer in augustus massaal naar boven komen. 

Kijk zaterdag 22 oktober 2022 naar de gehele uitzending over de Blauwe Kamer om 19.50 uur op NPO 2!