Bibi Dumon Tak: Wilde dieren hebben het nadeel van de twijfel

Als je aan Bibi Dumon Tak zou dwingen antwoord te geven op de volgende vraag: "Van wie hou je meer, van tamme of van wilde dieren?" Dan zou zij met pijn in d'r hart kiezen voor wilde dieren: "omdat de wereld niet beter wordt van miljoenen runderen, honden en varkens. Wel van vogels, herten, wormen en spinnen."

Lees hieronder de gehele column:

Ik hou van alle dieren, en ook als ik er niet van hou, probeer ik van ze te houden. Mijn vader schreef in 1974 in mijn poesiealbum: Ik ben Bibi en ik min de dieren als geneen, alleen de spin, die niet, och neen. Naast het versje had hij mij getekend, negen jaar oud. Mijn handen voor de ogen geslagen, aan mijn voeten een behoorlijk grote harige zwarte, tarantula-achtige, spin, die mij vriendelijk aankeek. Hij had de spin lange wimpers gegeven. Het was mijn vader op zijn best.

Ik hou van alle dieren, en ook als ik er niet van hou, probeer ik dus van ze te houden. Ik heb geen lievelingsdier al heb ik wel een extra groot zwak voor egels, eekhoorns en uilen. Van gedomesticeerde dieren hou ik ook, en als je me zou vragen: van wie hou je meer, van tamme of van wilde dieren dan zou ik het antwoord daarop niet weten, omdat ik heel erg leuke honden, koeien en cavia’s ken. Maar zet je de loop van een jachtgeweer tegen mijn slaap dan zou ik toch voor de wilde dieren kiezen, omdat de wereld niet beter wordt van miljoenen runderen, honden en varkens. Wel van vogels, herten, wormen en spinnen.

Niet lang geleden sprak ik een bioloog - naam en adres zijn bij de redactie bekend - die me het volgende nogal verbijsterende verhaal vertelde. Omdat hij zich inzet voor de bescherming van vogels wilde hij weten of het waar was wat er werd gezegd: dat vossen en kraaien een grote bijdrage leveren aan de achteruitgang van de weidevogelstand. Zelf dacht hij dat we het meer zouden moeten zoeken in de hoek van agrariërs die te veel en te vroeg maaien, en die tonnen mest uitrijden waardoor al wat leeft verdrinkt in drek.

Toch wilde hij zich niet doof en blind houden voor de ideeën en conclusies van anderen. Dus toen een stel jagers een vergunning had gekregen van de Provincie voor nachtelijk afschot van vossen meldde hij zich bij hen om te vragen of hij mee mocht op patrouille.

De bioloog, onderzoeker in hart en nieren, stapte na zonsondergang bij de jagers in de truck, om met eigen ogen te kunnen aanschouwen wat de vos allemaal aanrichtte.

Bovenop de Toyota Highlander waarin hij zat, waren lichtbakken gemonteerd. Het betreffende gebied in Noord-Holland werd die nacht volledig uitgekamd. Weilanden waar vogels broedden werden in lichterlaaie gezet om de vossen op heterdaad te kunnen betrappen.

Echter, in het licht van de schijnwerpers was in de loop van de nacht geen vos te zien. Wel telde de bioloog veertig katten die zo te zien allemaal op rooftocht waren. Veertig predatoren waar de jagers vanaf moesten blijven. De reden dat de katten niet geschoten mochten worden is omdat ze de mens toebehoren en via die mens een stem hebben.

Bij dit verhaal moest ik denken aan mijn tijd als hulpverlener bij de Dierenambulance Amsterdam. Zoveel slachtoffers van katten als ik niet in mijn handen heb gehad. En soms waren de bazen nog trots op hun huisgenoten ook. Glunderend vertelden ze dat hun Klaasje soms wel twee houtduiven op een dag greep. Maar dat hele mezennest was natuurlijk wel zielig, maar ach, het is de natuur, hè?

De bioloog vertelde dat er diep in de late uurtjes tóch nog een vos opdook. Hoog op de pootjes bleef hij betrapt staan en keek recht in het felle licht van de schijnwerper. Een van de jagers pakte koelbloedig zijn geweer, richtte, en schoot de vos dood. Mission completed. Eén wilde vos werd die nacht berecht voor de daden van veertig tamme katten.

Door de jaren heen ben ik spinnen gaan koesteren, ze hebben zelfs vrije toegang tot mijn huis gekregen, maar katten, vader, ik wou dat je daarboven een nieuwe versie kon maken, er zijn nog wat witte velletjes over in mijn oude album.

Ik ben Bibi en ik min de dieren als geeneen, alleen de kat, die niet, och neen. En laat op de tekening de wimpers bij de kat maar achterwege, en geef ze aan de vos. Die kan een sprekende blik, zo uitgelicht in een nachtelijk veld, tegenover wat jagers wel gebruiken. Zou je dat, vader, voor me willen doen? Het is geen vraag, maar een verzoek.