Beesten van Bosch

In 2016 is het 500 jaar geleden dat schilder en Brabander Jheronimus (Jeroen) Bosch overleed. Dat wordt vooral in Brabant groot herdacht: onder de naam Bosch Grand Tour presenteren zeven Brabantse musea dertien tentoonstellingen, waaronder ‘Dieren van Jeroen Bosch’, vanaf 2 april te zien in Natuurmuseum Brabant . Daarin staan de in- en uitheemse dieren, de fabeldieren én de fantasiedieren in zes werken van Jeroen Bosch centraal.

Krakeend en bonte kraai
Dieren figureren bijna net zo vaak op de schilderijen van Jeroen Bosch als mensen. Zij komen erop voor omdat ze nu eenmaal deel uitmaken van de schepping, maar vaak worden ze om een symbolische of mythische betekenis ten tonele gevoerd. De rol van deze dieren als metafoor of symbool is een afzonderlijke tentoonstelling waard, omdat ze in Bosch’ kunst een essentieel element vormen.

Behalve vanuit dit cultuurhistorische perspectief zijn de dieren ook interessant voor de natuurwetenschap. De keuze van de diersoorten moet immers ook zijn beïnvloed door de dieren die bewoners van de lage landen vijfhonderd jaar geleden kenden- hetzij omdat ze die van dichtbij kenden, hetzij doordat men hen had leren kennen op verre reizen.’ Aldus het museum.

Jeroen Bosch heeft 24 schilderijen gemaakt en op driekwart staan dieren. Alleen al op de beroemde Tuin der Lusten beeldde hij meer dan vijfhonderd dieren af, bestaande uit zeker honderd verschillende soorten. Twee heel bijzondere soorten zijn de krakeend en de bonte kraai. Voor zover bekend zijn dit de eerste vastgelegde waarnemingen van deze twee vogels in Nederland.