Bacterie ongrijpbaar door ‘zombie-stand’

Biologen van de Universiteit van Amsterdam hebben een nieuwe overlevingsstrategie ontdekt: een soort zombie-stand, waarin de bacteriën niet slapen, maar alle processen heel traag gaan. Hun ontdekking is gepubliceerd in het vooraanstaande vakblad ‘Nature Communications’.

Bacteriën lijken zulke simpele, eencellige organismen. Toch verrassen ze wetenschappers keer op keer met alle trucs waartoe ze in staat blijken. Zo kunnen veel bacteriën onder invloed van stress zogenoemde sporen vormen. Ze kapselen zichzelf dan in een stevig omhulsel in, waarbinnen ze veilig kunnen ‘slapen’ tot er weer gunstigere omstandigheden zijn. Een internationaal team van biologen heeft nu een alternatieve overlevingsstrategie ontdekt bij bacteriën die blootstaan aan extreme omstandigheden.

De biologen kozen een variant van de bacterie die door een mutatie geen sporen meer kan vormen. Vervolgens hongerden ze de bacteriën uit. Sommige van de bacteriën bleken dit lange tijd te kunnen overleven, ondanks dat ze zich niet in hun gebruikelijke slapende toestand konden terugtrekken. De bacteriën overleefden door over te schakelen op een extreem laag pitje, een soort zombie-stand. In deze stand slapen . Allerlei processen die normaal in de bacterie actief zijn, veranderden. De bacteriën bleven zich zelfs delen. Alleen niet meer eens in de veertig minuten, maar nog slechts eens in de vier dagen, meer dan honderd keer zo langzaam.

De onderzoekers gebruiken zelf niet de term ‘zombie-toestand’. Zij hebben de tot nu toe onbekende overlevingsstrategie ‘oligotrofe groei’ genoemd, wat je vrij letterlijk kunt vertalen naar voedselarme groei. De grote vraag is nu: kennen andere bacteriën dan de Bacillus deze truc ook? Zo ja, dan moeten de onderzoekers hun kijk op bacteriën fundamenteel aanpassen. Als meer bacteriën dit blijken te kunnen, werpt dat onder meer een heel nieuw licht op hoe bacteriën aan antibiotica kunnen ontsnappen.’

Bron: Universiteit van Amsterdam