Anne Schulp: Plastic gidsfossiel

Hebt u de floppydisk nog meegemaakt? Of bent u zelfs nog van de telegram-generatie? Ooit nog legaal gerookt in het vliegtuig? Of sherry gedronken, in de oranje zitkuil? Wie herkent nog dat modem-piepgeluidje? Had ik sisaltapijt al genoemd? 

Bij elke leeftijd en bij elk moment horen karakteristieke spullen. Ook aan beenwarmers in regenbooggestreepte fluorkleuren kunnen sommige kenners feilloos een jaartal plakken. Juist: dat spul ligt nu op zolder. Uit het zicht. In dezelfde doos als de cassettebandjes met gekopieerde Doe Maar-LP’s.

Het piepen van een modem wordt niet heel erg goed fossiel. En ik mag aannemen dat de meeste floppies nu wel van het toneel verdwenen zijn. Eén van die biologisch moeizaam afbreekbare fluorbeenwarmers uit 1983 ligt nu, dankzij een enkele reis met de lompendumper, onherkenbaar te dampen in een drainagesleuf in een slaperig provinciehoofdstadje van een vochtig ontwikkelingsland. Dat wordt over een eeuw of twee nog een intrigerend puzzeltje voor archeologen.

Wil je karakteristieke spullen gebruiken om ergens een jaartal op te plakken? Dan zijn er drie voorwaarden: er moet ontzettend veel van zijn, ’t moet typisch zijn voor een korte tijdsduur, en het moet vooral ook heel erg goed bewaard blijven. Het moet goed fossiliseren. 

De cassettebandjes en de fluorbeenwarmers van het dierenrijk kennen we als gidsfossielen. Want als je als dier de felbegeerde status van gidsfossiel bereikt hebt, dan heb je het echt gemaakt – voor even. Gidsfossielen zijn de versteende resten van organismen die gedurende korte tijd liefst wereldwijd succes hadden. Het zijn de Boybands van het dierenrijk. Voor paleontologen zijn ze daarmee een ideaal gereedschap om een gesteentelaag te dateren.

Hét gidsfossiel van nu is géén dier. Hét gidsfossiel van nu is zonder enige twijfel het loombandje. De rage is gelukkig weer voorbij. ’t Was kort, ‘t was hevig. En vooral: wat waren het er véél! De lol is er intussen af, en dus zijn deze gekleurde elastiek-snippers nu hard op weg het gedroomde gidsfossiel te worden, waarmee het laagniveau-2015 tot in de verre toekomst met ijzingwekkende precisie te arresteren valt.

Want nu de lol er af is en de rek er uit, spoelen alle losgekruimelde snippertjes van die vermaledijde loom-armbandjes uiteindelijk naar zee. Waar ze als gekleurde kleine wormpjes geheel onverteerbaar hun weg in de voedselketen vinden. Het zal niet lang meer duren voor we de eerste dooie zeemeeuwen op het strand tegenkomen met herkenbare loom-bandjes tussen de rest van de plasticsoep-maaginhoud. Zo kunnen paleontologen over een paar eeuwen de 2015-fauna zonder enig voorbehoud dateren. Da’s leuk en handig – maar zullen we in 2016 toch eens proberen met een biologisch beter afbreekbare rage op de proppen te komen?