Demi over leven met schizofrenie: ‘Mijn stemmen zeiden dat ik er niet over mocht praten'

Trigger warning: automutilatie

De meeste mensen met schizofrenie kunnen met de juiste medicatie goed functioneren – en zijn zeker niet gevaarlijk. Zo ook de dertigjarige Demi: ‘Ik weet dat ik de ziekte niet ben’

In Verward spreekt documentairemaker Jessica Villerius met Demi. En zo’n gesprek voeren is voor Demi niet zo makkelijk als voor de meeste mensen. Het is namelijk erg druk in Demi haar hoofd – ze hoort al sinds haar vijftiende dagelijks meerdere dwingende stemmen. Hoewel Demi eerst bang was voor zichzelf, leerde ze langzaamaan met haar stemmen te leven.

Terugblikkend op waar het allemaal begon, kan Demi zich herinneren dat ze al een periode niet goed in haar vel zat. ‘Ik begon steeds minder te eten (…) en ook begon ik mezelf te beschadigen en kraste in mijn armen’, vertelt ze aan programmamaker Jessica Villerius. Voor de buitenwereld – en dan met name voor haar ouders – werd het steeds meer zichtbaar dat ‘het niet helemaal lekker liep’, aldus Demi.

‘Ik was eigenlijk constant in strijd met mezelf’, vat ze haar tienerjaren samen. ‘Constant bezig met de gewone wereld en met wat er in mijn hoofd gebeurde.’ Simpelweg daarover praten met een ander, bleek geen optie. Demi hoorde namelijk dwingende stemmen die dat haar verboden: ‘Mijn stemmen zeiden op dat moment dat ik er niet over mocht praten en ik geloofde dat. Ik denk dat ik me op die leeftijd ook nog niet helemaal bewust was van dat ik stemmen hoorde – en wat dat dan inhield.’

‘In eerste instantie dacht ik dat ik een soort paranormale gave had’, herinnert Demi zich. ‘Dus ik kon in mijn eentje in mijn kamer zitten en dan hoorde ik een man tegen mij praten, alleen was die man er niet. Ik ging ervan uit dat ik met een geest aan het praten was. Zo voelde het op dat moment voor mij.’ De stem die Demi hoorde, leek ergens ‘van achter of schuin naast’ haar vandaan te komen. ‘Maar als je omkijkt, dan is er niemand’, aldus Demi.

De stemmen in Demi haar hoofd zeiden nare dingen, die erop neerkwamen dat ze niet zou deugen: ‘Dat ik niet goed genoeg was, dat ik er niet mooi uitzag, dat ik dik was.’ Ook gaven de stemmen opdrachten. Als Demi deze niet zou uitvoeren dan stond daar een nare uitkomst tegenover. ‘Ik moest mezelf beschadigen, omdat er anders iets zou gebeuren met mijn moeder.’

Nadat Demi al zes jaar dagelijks stemmen hoorde, kreeg ze op haar 21ste de diagnose schizofrenie. Dat ervoer ze als heftig, vooral nadat ze besloot te googelen naar wat schizofrenie inhoudt. ‘Ik dacht me te realiseren: dit komt nooit meer goed. Als ik dit heb, dan is het gewoon klaar.’

Demi heeft nog altijd last van de nare, dwingende stemmen. Ook tijdens het gesprek met Jessica, die zich afvraagt wat Demi nu dan precies hoort. ‘Op dit moment dat ik het niet goed doe. Dat ik er niet goed uitzie. Dat ik me moet schamen voor wie ik ben. En dat ik mijn mond moet houden en er niet over moet praten.’

Hoewel de stemmen er altijd zijn, in welke situatie dan ook, lukt het Demi nu meer dan eerst om er weerstand aan te bieden. ‘Inmiddels heb ik wel een beetje geleerd om het te negeren. Dat ik op een bepaalde manier mezelf kan afleiden, zodat ik me kan focussen op het gesprek.’ Dat is lastiger op momenten dat Demi minder goed in haar vel zit. Het helpt haar om daar met haar naasten over te praten.

Hoewel Demi haar kwetsbaarheden heeft, weet ze dat ze sterker in haar schoenen staat dan voorheen. ‘Ik denk dat ik mezelf inmiddels heel goed ken. En dat ik ook wel steeds meer vertrouwen heb gekregen in mijn kunnen (…) mijn karakter is ook een onderdeel van mij. Ik weet dat ik niet de ziekte ben.’ Demi staat er nu heel anders in dan toen ze negen jaar geleden haar diagnose kreeg. Ze voelt meer controle, en weet dat er geen consequenties zijn als ze de opdrachten niet uitvoert. ‘De stem heeft geen macht zonder mijn lichaam. Ik heb altijd een keuze.’

‘Ben je gelukkig?’, vraagt Jessica aan Demi. ‘Ja, ik kan wel zeggen dat ik echt gelukkig ben’, is haar antwoord. En er zijn een hoop terreinen in haar leven waar ze dat geluk voelt. ‘Dat ik in staat ben om te werken. Mijn partner, dat kan ik niet ontkennen. Het zorgt er wel voor dat mijn basis goed is (…) ik kan oprecht plezier hebben, en dat is iets wat ik jarenlang niet gehad heb.’