Utopia S01E01-02: bruut en bloederig schouwspel

De plannen voor een Amerikaanse remake van Utopia – een Britse culthit uit 2013 – lagen al jaren op tafel. Eerst bij kabelzender HBO, waar David Fincher ( Mindhunter ) voor de regie zou tekenen. Dat ging niet door dankzij een financieel geschil. Uiteindelijk kwam showrunner Gillian Flynn (bekend van Sharp Objects en Gone Girl ) terecht bij Amazon, waar het nu verschijnt. Het jarenlange gesteggel lijkt geen goed teken. Hoewel Utopia zich van meet af aan – letterlijk en figuurlijk – wel manifesteert als een opzienbarend orakel van deze tijd: een groep idealisten ontdekt via de cover van een geheimzinnig ongepubliceerd stripboek dat er een virus aanstonds is.

Ere wie ere toekomt. Utopia schuurt pijnlijk dicht langs de problemen van vandaag. Al vanaf de openingsmontage: smeltende ijsbergen, olieboringen en rellen zetten een omineuze sfeer neer. Dan wordt er geschakeld naar een jong echtpaar dat in een beduimeld huis stuit op een tweede deel van een strip, Utopia. Op een nerdconventie besluiten de naïevelingen – ze hebben geen idee wat ze in handen hebben - het werk aan de hoogste bieder te verkopen, waarop een colonne aan fans zich aandient. Waaronder een viertal (gespeeld door Dan Byrd, Desmin Borges, Jessica Rothe en Ashleigh LaThrop) dat bovengemiddelde interesse heeft in de cartoon. In een afgelegen kamertje bieden de belangstellenden vervolgens een voor een tegen elkaar op.

Totdat een eigenaardige verschijning 20.000 dollar op tafel legt en verdwijnt met de buit. Waarop later op de avond twee snode figuren ten tonele verschijnen die alles op alles zetten om Utopia in hun handen te krijgen. De televisiethriller ontpopt zich vervolgens als een bruut en bloederig schouwspel waarin blijkt dat een personage uit de cartoon, Jessica Hyde (Sasha Lane), écht blijkt te bestaan. Deze wending is niet opmerkelijk omdat er natuurlijk geen reet aan is als de helden uit de cartoon alleen op papier bestaan. En cartoonpersonages worden door cartoonliefhebbers vereerd alsof het heiligen zijn – sowieso is er in Utopia geen gebrek aan gelijkenissen tussen de Bijbel (en andere heilige schriften) en stripboeken an sich.

Maar veel heeft dit gefilosofeer niet om het lijf. Net als in andere cartooneske televisie lijkt het vele geweld en het strooien met religieuze symboliek vooral bedoeld om een gebrek aan diepgang te maskeren. Het blijft in die zin ontzaglijk moeilijk om het cartooneske naar een hoger niveau te tillen. Dat kan wel, maar dan krijgen titels al snel de predicaten ‘moeilijk’, ‘hoogdrempelig’ en ‘intellectueel’. Grappig genoeg is dat juist waar het personage van Jessica Rothe, een milieuactivist, in de eerste aflevering tegen ageert. Dat cartoonfreaks en geeks hun hobby niet zo serieus moeten nemen. Want dat is precies wat Utopia wel van je vraagt, en waar de serie niet in slaagt.