The Trial of the Chicago 7: beladen rechtbankdrama

Op sociale media zong afgelopen week rond dat topscenarist Aaron Sorkin (The West Wing, Moneyball) aanvankelijk geen weet had van de geruchtmakende passage uit de Amerikaanse geschiedenis die hij in The Trial of the Chicago 7 verbeeldt. Het was filmmaker en producent Steven Spielberg die zijn vakgenoot op het idee bracht om de rechtszaak uit de titel – in 1969 werd een groep activisten verantwoordelijk gehouden voor bloederige demonstraties in Chicago – te verfilmen. Sorkin, die wel raad weet met politieke intriges, maakte zich zodoende de materie eigen, schreef een scenario en tekende eveneens voor de regie. Met als resultaat een zinderend, maar ietwat onevenwichtig rechtbankdrama.

1968 was een roerig jaar, getuige flarden archiefmateriaal. Martin Luther King werd vermoord; Bobby Kennedy werd vermoord. Beide iconen propageerden een einde aan de Vietnamoorlog. Kennedy belichaamde de hoop op politieke verandering; hoop die na zijn dood als sneeuw voor de zon verdween. De Democratische Partij besloot vervolgens in datzelfde jaar vicepresident Hubert Humphrey – een grijze muis – dan maar voor te dragen in de strijd tegen Richard Nixon. Daar waren linkse bewegingen – van studenten tot de Black Panthers – uiterst over ontstemd. Ze zouden zich tijdens de Democratische Conventie laten gelden. Want met Nixon zou er geen einde komen aan de oorlog in Vietnam.

In The Trial of the Chicago 7 zien we de opmaat naar de demonstraties en later in de film de onlusten zelf. Nadat Nixon is geïnaugureerd besluit zijn stropop, de nieuwe minister van Justitie, maanden later een onderzoek in te stellen naar diegenen die verantwoordelijk waren voor de rellen in Chicago. Dat er onder diens democratische voorganger (Michael Keaton in een fijne rol) hierover al conclusies zijn getrokken – er zijn geen misdrijven gepleegd - is niet relevant. 8 activisten - 7 witte mannen en een zwarte Black Panther - moeten schuldig worden bevonden voor het overtreden van federale wetten. En de officier van Justitie (Joseph Gordon-Levitt) moet creatief zijn in zijn requisitoir.

De camera maakt kennis met het aangeklaagde gezelschap, vertolkt door wat in eerste instantie oogt als een samengeraapt zooitje acteurs. Vooral Sacha Baron Cohen valt op als hippie Abbie Hoffman; een droogkloot met een eigenaardig accent (Cohen heeft duidelijk moeite met het dialect uit Massachusetts dat Hoffman sprak). Verder zijn er rollen voor Eddie Redmayne (als de rechtgeaarde Tom Hayden) en Jeremy Strong (als Hoffmans hippie-collega Jerry Rubin). Mark Rylance speelt vol overgave de pleitbezorger van het kleurrijke gezelschap; een gefrustreerd man die zijn frustratie over de zaak, die van meet af aan doorgestoken lijkt, niet onder stoelen of banken steekt.

Rechter Julius Hoffman (Frank Langella) is nauwelijks geïnteresseerd in wat de verdediging te melden heeft. Langella speelt een seniel personage, een archetype van de Amerikaanse rechter. Iemand die veinst alsof het rechtssysteem rechtvaardig is, maar a priori al weet wat het oordeel zal zijn. Zijn arrogantie wordt keer op keer op de proef gesteld, vooral door Bobby Seale (Yahya Abdul-Mateen II), de leider van de Black Panthers die het zonder advocaat moet stellen. In deze scènes weerklinkt het heden: klassenjustitie en Black Live Matters. En je zou willen stellen dat er in 50 jaar flink wat is veranderd, maar het tegendeel is waar.

‘Je bent nog niet thuis meneer’, schreeuwt rechter Hoffman op een gegeven moment tegen Seale. Waarmee hij tegen alle zwarte Amerikanen lijkt te zeggen: linksom, of rechtsom, ik verzin wel wat om je vast te zetten. En intussen speelt hij de onschuld zelve wanneer hij beweert nog nooit beticht te zijn van racisme. Klinkt herkenbaar, nietwaar? Zodoende transformeert The Trial of the Chicago 7 van een gekunsteld historisch verkleedpartijtje in een beladen drama. Waarin ook Cohen zich later revancheert in een paar ontroerende scènes. Maar je moet er als kijker wel in mee willen gaan, erin geloven.