The Substance: Demi Moore maakt de film compleet

The Substance met Demi Moore bewijst: er bestaat wel degelijk zoiets als perfecte casting!

Perfecte casting is lastig. Soms lukt het net niet. Niets ten nadele van de acteerprestaties van acteur/regisseur John Cassavetes, maar van hem geloof je direct dat hij in Rosemary’s Baby de baarmoeder van zijn vrouw (Mia Farrow) aan de duivel verkoopt. Saillant detail: regisseur Roman Polanski had eerst golden boy Robert Redford op het oog, maar dat liep stuk bij de onderhandelingen.

Bij de geweldige - en geweldig gore - horrorfilm The Substance (momenteel te zien in de bioscopen en vanaf 27 december te zien bij vod-dienst Mubi) kan je je eigenlijk geen betere actrice indenken dan Demi Moore (vanaf vandaag op tv zien in Landman) als Elisabeth Sparkle, een ooit zo populaire Hollywoodster met een eigen fitnessprogramma, die op haar vijftigste verjaardag wordt afgeserveerd voor een jonger exemplaar. Een mysterieus bedrijf biedt haar de kans haar gloriedagen toch nog te kunnen herleven. Met een mysterieus goedje genaamd The Substance zal ze in tweeën worden gesplitst: haar eigen, oude zelf en een frisse, jonge, betere versie genaamd Sue (Margaret Qualley, dochter van Andie MacDowell). Om de week wisselen ze om, zonder uitzondering. Simpel toch?

Moore lijkt een voor de hand liggende keuze. Natuurlijk: ze is niet de enige actrice die, onvermijdelijk, heeft ondervonden hoe de rollen opdrogen wanneer je ouder wordt en daarmee niet meer voldoet aan het – onmogelijke – schoonheidsideaal dat door Hollywood aan vrouwen wordt opgelegd. Maar daarnaast speelde haar lichaam – en de beheersing van haar lichaam - een doorslaggevende rol in haar oeuvre, van optredens in Striptease (1996) en G.I. Jane (1997) tot haar afgetrainde terugkeer op het witte doek als Madison Lee in Charlie’s Angels: Full Throttle (2003).

Toch was, zo vertelde regisseuse Coralie Fargeat in een interview, Moore niet haar eerste keus. Niet omdat ze een betere optie voor ogen had, maar omdat Fargeat dacht dat een actrice van haar kaliber nooit voor zo’n rol open zou staan. Maar Elisabeth Sparkle raakte bij Moore juist een gevoelige snaar. Als bewijs nam Moore naar haar eerste gesprek haar in 2019 verschenen biografie, Inside Out, mee. Daarin schrijft ze uiterst openhartig - en empathisch - over de moeizame, vaak giftige relatie die ze vooral in haar jongere jaren met haar eigen lichaam had. Een fixatie die begon toen ze door regisseur Edward Zwick werd gezegd dat ze toch echt wat af moest vallen, wilde hij haar casten voor de hoofdrol in About Last Night (1986).

‘En zo begon het proces waarin ik mijn lichaam probeerde te controleren en domineren, waarbij ik mijn waarde gelijkstelde aan mijn gewicht, mijn kledingmaat, mijn buitenkant.’ Na afloop maakte geen enkele recensent melding van haar ‘afzichtelijke lijf’, iets dat had moeten bewijzen dat haar afzichtelijke lijf alleen in haar eigen hoofd zat. Al was Moore toen nog niet in staat dit zo te zien.

Dat is waar het in The Substance ook om draait. Dat Elisabeth Sparkle op vijftigjarige leeftijd niet meer goed genoeg is, is niet alleen iets dat haar baas (Dennis Quaid) vindt; het is iets dat ze zelf ook gelooft.

Eén scene krijgt hierbij extra resonantie. Elisabeth raakt steeds meer gefrustreerd door de achteloze manier waarop Sue met haar lichaam omgaat en start met (ranzige) vreetpartijen. Iets dat Moore zelf ook deed. ‘Ik gebruikte voedsel als een strafmaatregel voor alles dat ik vies en verkeerd vond aan mezelf. Ik impregneerde het met ieder slecht gevoel, met al mijn schaamte en schoof het vervolgens naar binnen.’

Meedoen aan The Substance bleef een grote gok, zo gaf Moore tijdens interviews toe. Eentje die haar deed denken aan Ghost, een romance/thriller/komedie over een pottenbakster (Moore) en haar dode man (Patrick Swayze). Ook van die film wist ze dat het eindproduct of rampzalig, of geweldig zou zijn. De gok bleek in beide gevallen de moeite waard. The Substance is een sublieme filmbeleving. Moore maakt die ervaring compleet.

Bregtje Schudel en Omar Larabi schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films