The Room Next Door: richting dood, maar wel met een metgezel

In de eerste Engelstalige speelfilm van de Spaanse regisseur Pedro Almodóvar reizen we mee met de ongeneeslijke zieke Martha (Tilda Swinton) en haar vriendin Ingrid (Julianne Moore), richting de euthanasie van Martha.

Klinkt deprimerend maar is het niet; de actrices zijn indrukwekkend en hun personages hebben ook een hoop lol met elkaar. En een waardige en zelf getimede dood verkiezen boven het in pijn en verval wegkwijnen in een ziekenhuis is voor sommige mensen een valide optie, de minst deprimerende zelfs. Voor Martha, een Amerikaanse oorlogsfotografe, is die optie alleen juridisch en medisch niet beschikbaar. Er is nog behandeling van de kanker mogelijk namelijk, maar Martha vertrouwt niet meer op een goede afloop en heeft al veel dood gezien in haar professionele leven. De dood is bekend terrein, vooral een nare dood. Dus besluit ze haar eigen vrijwel zekere dood tegemoet te komen en wel op haar eigen manier: met op het dark web gekochte pillen. Uiteraard van onbekende kwaliteit, maar dat risico neemt ze. Maar ze zou het liefst niet alleen zijn als ze sterft. Idealiter is er iemand in de buurt. Niet naast haar bed, dat is te intiem en ook te veel gevraagd van de ander, maar bijvoorbeeld in de kamer ernaast. Opdat Martha weet/voelt dat ze niet écht alleen is wanneer ze sterft.

Ooit was Ingrid een hartsvriendin van Martha, maar ze zijn elkaar al jaren wat uit het oog verloren. Ingrid is een succesvol schrijfster. Ze is doodsbang voor de dood. Net als regisseur Pedro Almodóvar (Todo Sobre Mi Madre, Madres Paralelas, Strange Way of Life), die in interviews aangeeft dat hij zich aangetrokken voelde tot dit project (zijn eigen scenario is een zeer vrije bewerking van het boek What are you going through van Sigrid Nunez) omdat hij zelf een ‘kinderlijke weerstand’ ervaart als hij over de dood nadenkt. Hij wil het overduidelijke bestaan van de dood eigenlijk tegen beter weten in niet accepteren, net als personage Ingrid. Als Ingrid hoort dat Martha ziek is, gaat ze wel meteen naar het ziekenhuis waar Martha ligt, en die twee hernemen hun vriendschap op een mooie, vanzelfsprekende wijze.

Martha is qua acceptatie van haar eigen sterven een stadium verder dan Ingrid (en dan Almodóvar), domweg omdat ze al aan het sterven ís. In een mooie scène met Ingrid, die Martha vaak bezoekt in het ziekenhuis en thuis als ze tussen de chemokuren door in bed ligt, hekelt ze de eeuwige oorlogsmetaforen die vaak gebezigd worden rondom kanker: je moet er tegen vechten, het is een strijd, die je kunt (en moet) winnen. Die strijd ‘verliezen’ weigert Martha als een nederlaag te zien. Ze ziet haar einde naderen en accepteert dat. Maar dat einde moet wel zoveel mogelijk op háár manier gebeuren, als dat lukt. Ze vraagt Ingrid of zij de persoon in ‘the room next door’ voor haar wil zijn. Na veel en begrijpelijk aarzelen, wat mooie scènes oplevert waarin Martha uitlegt wat haar gevoelens en wensen zijn aan een luisterende Ingrid, stemt Ingrid toe en verkassen de twee vrouwen van het drukke Manhattan naar een bizar mooie moderne design-villa in de bossen, zonder pottenkijkers.

Die situatie is het uitgangspunt van dit mooie en kwetsbare verhaal, dat echter ook zeer krachtige personages laat zien: Martha moedig maar ook bang; Ingrid bang maar ook moedig. Tilda Swinton (Suspiria, Asteroid City) en Julianne Moore (Lisey’s Story) leveren prachtig acteerwerk af. En hun personages zijn op een geloofwaardige en ontroerende manier heel erg sámen; intiem op een wijze die beiden nog niet kenden.

En ook na het onvermijdelijke einde is er sprake van een soort voortleven van Martha. De regisseur, die voor deze film dit jaar op het filmfestival van Venetië de Gouden Leeuw voor Beste Film won, is atheïst en heeft niets met het paranormale, maar toch leeft Martha volgens Almodóvar in een behoorlijk concrete zin voort. In het hart en hoofd van Ingrid, die Martha’s laatste dagen zo intens deelde en meemaakte dat Martha niet weg is, niet echt.

The Room Next Door, vanaf donderdag 19 december 2024 in de bioscoop