The Banshees of Inisherin: absurdistische komedie over mannenvriendschap

Foto credits: Searchlight Pictures

Je kent het drama van relaties die uitraken, maar ook als iemand totaal onverwacht een vriendschap opzegt, kan dat een extreme rouw losmaken. En uiteindelijk, net als bij in de liefde de bons krijgen, rancune. In The Banshees of Inisherin (negen Oscar-nominaties, waaronder die voor beste film en acteur) van regisseur Martin McDonagh ( Three Billboards Outside Ebbing, Missouri ) gaat het helemaal mis tussen Pádraic (Colin Farrell, de Penguin in The Batman ) en Colm (Brendan Gleeson, hoofdrolspeler van Mr. Mercedes ). En de rancune die volgt neemt totaal absurde en grimmige vormen aan.

Het boeiende van deze film is dat je zowel voor de gekwetste Pádraic als voor de kwetsende Colm begrip kunt opbrengen, terwijl ze totaal tegenovergestelde belangen hebben. Het eiland waar ze wonen is het fictieve eiland Inisherin voor de westkust van Ierland. In hun tijd, 1923, valt daar niet veel anders te doen dan het bedrijven van landbouw en veeteelt, onderling roddelen en eeuwig naar de pub gaan, steevast om twee uur ’s middags. Colm is twintig jaar ouder dan Pádraic, leeft voor de muziek die hij maakt en schrijft en is, zo krijgen we het idee tenminste, al erg lang bevriend met Pádraic, een zeer aardige maar ook wat flierefluiterige man die weinig geeft om intellectueel discours, als het maar vooral gezellig en overzichtelijk is. Op een dag haalt hij Colm als gebruikelijk op om naar de pub te gaan en die zegt ineens niets meer en komt niet mee.

In de eerste vijf minuten van de film wordt duidelijk dat Colm Pádraic gewoon al een hele tijd zat is. Hij wil niet meer luisteren naar het voorspelbare en langdradige geouwehoer van zijn vriend. Of ex-vriend, zoals Colm heel duidelijk maakt. Maar Pádraic kan de plotselinge breuk noch begrijpen, noch accepteren. Het is gewoon zo dat Colm de tijd die hem nog rest wil vullen met het maken van muziek en niet met het nog tien jaar luisteren naar het in essentie nooit veranderende gemoedelijke geleuter van Pádraic. Het verschil tussen de mannen is te groot geworden. Pádraic op zijn beurt dacht dat Colm zijn beste vriend was en begrijpt nu dat Colm hem waarschijnlijk al een tijd totaal beu was. Dat voelt als verraad, en terecht, maar iedereen die een vriendschap heeft gekend die na vele jaren vooral nog bestond uit het verplicht luisteren naar in essentie steeds hetzelfde verhaal, begrijpt Colm ook.

De breuk tussen de mannen grijpt in de kleine gemeenschap steeds breder om zich heen: de zus van Pádraic wordt erin betrokken en ook de simpele zoon van de lokale politieman, die als een nogal irritante vlieg om Pádraic heen blijft hangen en zo een echo wordt van de verzuurde relatie tussen Colm en Pádraic. The Banshees of Inisherin verandert door de toenemende woede van Pádraic steeds meer in een drama en als Colm steeds zwaardere sancties treft naarmate Pádraic blijft weigeren om te stoppen met zijn steeds onredelijkere pogingen tot toenadering, wordt de film zowaar onverwacht schokkend. Alles te midden van bizar mooie maar ook beangstigend lege Ierse landschappen; de verlaten en wonderschone maar ook brute natuur is hier een perfecte metafoor voor de toenemende kilte tussen de twee mannen, waarvan ééntje écht niet meer wil en de ander dat écht niet pikt.

Regisseur en scriptschrijver McDonagh rekt zijn kleine verhaal tot het uiterste op en hoewel de gebeurtenissen steeds extremer worden, blijf je het tot op het einde ademloos volgen. Dit is één van de gekste Oscar-kandidaten van dit jaar en liefhebbers van droogkomische humor en soms groteske gebeurtenissen in een dito landschap komen aan hun trekken. The Banshees of Inisherin is ‘weird’ op precies de goede manier, kiest geen partij voor één van beide vrienden en vermijdt sentimentaliteit. En de gescheiden vrienden, zo wil de ironie, gaan door hun strijd eigenlijk juist meer op elkaar lijken.