Station Eleven S01: alleen overleven is niet genoeg

Foto credit: Viacom/CBS

Soms haalt de werkelijkheid je in. De serie Station Eleven  – naar het gelijknamige boek van Emily St. John Mandel – gaat over het leven voor, tijdens en na een fictieve pandemie, maar kwam zelf tijdens de shoot – de opnames startten in januari 2020 – in een echte pandemie terecht.

Toegegeven, de pandemie in de serie is wel van een iets andere orde: slechts 1 op de 1000 mensen overleeft de ‘Georgia Flu’, die als een orkaan over de wereld raast. Eenmaal blootgesteld aan het virus ben je binnen een paar uur ziek en binnen twee dagen dood.

Toch gaat de serie vooral over leven. En over de kringloop van het leven, waar de dood van één er juist indirect voor zorgt dat anderen de ramp wel kunnen navertellen. Want als wereldberoemd acteur Arthur Leander (Gael García Bernal, Mozart in the Jungle ) aan de vooravond van de dodelijke pandemie niet tijdens een voorstelling – door een ‘doodgewone’ hartaanval - in elkaar was gezakt, dan had toeschouwer Jeevan (Himesh Patel, Yesterday) zich niet over één van de jonge actrices, Kirsten (Matilda Lawler, Flora & Ulysses ), ontfermt. En als Arthurs oude vriend Clark (David Wilmot, Ripper Street ) en Arthurs ex Elizabeth (Caitlin Fitzgerald, Masters of Sex ) en zoon Tyler niet voor zijn begrafenis in een vliegtuig waren gestapt, dan waren ze nooit terechtgekomen op een klein, afgelegen én virusvrij vliegveld. En dan is er nog Miranda (Danielle Deadwyler), Arthurs grote liefde, wier net zelf uitgegeven sciencefictionstripboek met de titel Station Eleven een grote stempel zal drukken op de levens van twee jonge kinderen.

Station Eleven  geeft een meer hoopvolle draai aan het inmiddels flink uitgekauwde en deprimerende post-apocalyptische format, waarin wereldrampen steevast het slechtste in de mensheid naar boven brengt (denk aan The Walking Dead , of de dystopische verhalen van Stephen King). Station Eleven  toont licht aan het einde van de tunnel. Misschien niet meteen na de pandemie, maar wel in de tien, vijftien, twintig jaar daarna. Bijvoorbeeld in de vorm van de Reizende Symfonie waar een oudere Kirsten (Mackenzie Davis, Halt and Catch Fire ) een nieuwe familie vindt. Het gezelschap trekt jaarlijks Lake Michigan rond om in kleine nederzettingen – met groot succes – de toneelstukken van Shakespeare op te voeren.

Het komt niet zo vaak meer voor dat series de tijd nemen om één afgesloten verhaal te vertellen. Showrunner Patrick Somerville, die ook meewerkte aan The Leftovers , durft de kijker daarbij ook uit te dagen. De serie volgt een versnipperde verhaallijn, waarbij steeds heen en weer wordt gesprongen tussen voor, tijdens en na de pandemie. Soms zijn zelfs de dialogen losgeweekt van de scènes waar ze eigenlijk bij horen. Eén aflevering ontvouwt zich als één lang uitgerekte hallucinatie, waarin de oudere Kirsten bij de jongere Kirsten op bezoek gaat in een flatgebouw in Chicago, waar Kirsten, samen met Jeevan en zijn broer Frank (Nabhaan Rizwan, Informer ), de eerste maanden van de pandemie doorbracht. De serie speelt ook slim met de verwachtingen die wij als kijker van post-apocalyptische verhalen hebben. Want de weelde die een vreemdeling (Enrico Colantoni, Veronica Mars ) de Reizende Symfonie belooft, mochten ze zijn Museum van Civilisatie met een bezoek vereren, dat moet toch wel een valstrik zijn? Eenzelfde waakzaamheid klinkt door in de muziek van Dan Romer ( Luca ), vooral in het terugkerende geping dat doet denken aan de sonar van een onderzeeboot. Want zoekt de sonar naar gevaar of naar gezelschap?

De makers maakten een paar aanpassingen ten opzichte van het originele verhaal, waardoor de verschillende verhaallijnen allemaal nog net iets beter – en bevredigender – in elkaar passen. Soms wordt nog wel iets te krampachtig geprobeerd om alle losse eindjes samen te knopen (zo wordt Miranda er in de finale met de haren bijgesleept). Ook de schurk in het boek krijgt hier meer nuance, al is de uitwerking niet helemaal geslaagd. Ik ben een groot voorstander van gelaagde antihelden, ware het niet dat deze persoon in kwestie in de aflevering ervoor kleine kinderen met bomgordels hun oude nederzetting instuurde om zichzelf – en hun eigen families - op te blazen.

Als geheel is de serie zeker de moeite waard. Station Eleven  toont ons de kracht van verhalen en de veerkracht van de mens. ‘Survival is insufficient’, zo schreef Miranda in haar stripboek. Alleen overleven is niet genoeg.