Small Axe S01E01: fijn met reggae doorspekt historisch drama

Foto credits: BBC

Bij wie moet je je beklagen als je leven je onmogelijk wordt gemaakt door de politie? Filmmaker Steve McQueen (12 Years a Slave) toont in de openingsaflevering van Small Axe – de facto een speelfilm van ruim twee uur – hoe een zwarte gemeenschap in 1970 in een Londense buitenwijk in aanbouw zich probeert te verweren tegen voortdurende pestpraktijken van lokale dienders. Het centrum van de buurt is een West-Indisch restaurant genaamd Mangrove, waar niet alleen Caribische cuisine wordt geserveerd, maar waar ook activisten samenkomen om te bespreken hoe ze systematisch racisme kunnen aanpakken. Totdat een demonstratie op instigatie van de politie uit de hand loopt.

Het conflict tussen de buurtbewoners en de politie wordt uiteindelijk beslecht in de rechtszaal. Mangrove - zoals de eerste aflevering heet - is gebaseerd op een echte rechtszaak die destijds gold als een doorbraak in de strijd voor gelijke rechten. Tegelijkertijd was en is de zaak een onverbloemd bewijs van hoezeer racisme nooit echt is verdwenen uit de Britse samenleving. Dat is naar verluidt ook een van de redenen van McQueen om deze miniserie – Small Axe bestaat uit vijf films – te maken: de onderbelichte verhalen van zwarte Britten voor het voetlicht brengen. Het vijfluik laat zich in dat opzicht dan ook niet omschrijven als vergeten geschiedenis, maar als nieuwe geschiedenis.

En het verbeelden van onrechtvaardigheden uit de historie is een van McQueens grootste talenten, zie het aangrijpende 12 Years a Slave (2013), over de slavernij in de Verenigde Staten, en het meesterlijke Hunger (2008), over de hongerstaking van IRA-gevangene Bobby Sands. Om de historische context van Mangrove te benadrukken lardeert McQueen veel scènes met populaire reggaemuziek uit die tijd. Sowieso oogt de film vintage, authentiek. Misschien ook wel omdat het aan grote namen, grote acteurs, ontbreekt, waardoor je gefocust blijft op het thema. Hoewel het acteerwerk van Letitia Wright (ze speelt een gedreven activiste) in positieve zin opvalt.

Wright acteert de machteloosheid van zwarte Britten toen en nu vol overgave. Ze toont hoe je je waardigheid behoudt in miserabele tijden. Gelukkig eindigt de film wél in majeur, waarmee McQueen de kijker misschien op het hart wil drukken dat het allemaal goedkomt. Zolang we geduld hebben. Actueler dan dit wordt het niet.