Rebecca: prachtig geschoten, maar redelijk conventioneel

‘Het is best wel vreemd vind je niet? Sommige mensen vinden het prima om alleen te zijn, terwijl andere altijd iemand om zich heen moeten hebben, ongeacht wie.’

Maxim de Winter (Armie Hammer, Call Me by Your Name , The Social Network) valt in de film Rebecca duidelijk in de tweede categorie. Hoe is anders te verklaren dat hij een timide jonge gezelschapsdame (Lily James, Cinderella, Pride and Prejudice and Zombies), twee weken nadat hij haar leert kennen, vraagt met hem te trouwen en mee te gaan naar zijn landgoed Manderley?

Die grijze muizigheid van het hoofdpersonage – niet te verwarren met het titelpersonage – is overigens ook het punt van het originele boek, geschreven door Daphne du Maurier. Ze is zo onbetekenend dat we haar voornaam nooit leren kennen. Ze is altijd mevrouw De Winter. Om precies te zijn: de tweede mevrouw De Winter. Aan persoonlijkheid had Rebecca, de eerste mevrouw De Winter, namelijk geen gebrek. Ze ligt al een jaar onder de zoden, maar alles in Manderley herinnert nog aan haar. Daar zorgt mevrouw Danvers (Kristin Scott Thomas, The English Patient, Gosford Park), het hoofd van de huishouding, wel voor.

Rebecca, zowel het originele boek als de adaptaties, toont het schoolvoorbeeld van hoe een gezond huwelijk er niet uit moet zien. De tweede mevrouw De Winter klampt zich, ondanks haar eerdere declaratie dat ze prima op zichzelf kan zijn, als een zeepok aan Maxim vast. Terwijl Maxim eenmaal thuis juist steeds afstandelijker wordt. Net zoals de kijker kan ook de nieuwe Lady de Winter zich eigenlijk nauwelijks voorstellen waarom Maxim voor haar heeft gekozen.

De ongelijkheid tussen de twee partners werd in het boek nog eens verder versterkt door het grote leeftijdsverschil tussen beide (zij is 21, hij 42). Die licht ongemakkelijke vader-dochter vibe was iets dat Alfred Hitchcock in zijn meesterlijke adaptatie uit 1940 enthousiast omarmde (zelfs al scheelden Joan Fontaine en Laurence Olivier slechts tien jaar). Maxim behandelt haar als een kind: hij bestelt haar ontbijt, vertelt haar wanneer ze haar neus moet snuiten en niet op haar nagels moet bijten. Hitchcock zorgde er in zijn Manderley zelfs voor dat de deurklinken allemaal net ietsje hoger waren dan normaal, zodat Fontaine altijd omhoog moest reiken.

Het is een beetje een catch-22. Aan de ene kant kan je je afvragen of we vandaag de dag nog wel zitten te wachten op een vrouwelijk hoofdpersonage met zo’n laag zelfbeeld dat ze bij het minste teken van ongenoegen van haar echtgenoot hem op haar blote knietjes smeekt haar te vergeven. Aan de andere kant vormt die verwrongen dynamiek een belangrijk onderdeel van het verhaal. Wat dat betreft vond de miniserie uit 1997 nog het beste compromis. In de belichaming van Emilia Fox is de tweede mevrouw De Winter niet zozeer een mak schaap als gewoon heel introvert, wat overigens niet betekent dat ze zich zomaar laat gaslighten door haar bijna dertig jaar oudere echtgenoot (Charles Dance).

Door het leeftijdsverschil naar drie jaar terug te brengen kiest regisseur Ben Wheatley (Free Fire, High-Rise , Sightseers), die normaliter niet terugdeinst voor een beetje ongemak, juist voor een veiligere route. Het is niet zo moeilijk voor te stellen dat een jonge vrouw van 30 valt voor een man van 33, die er ook nog eens uitziet als Armie Hammer, zelfs al wil hij weinig kwijt over zijn dode echtgenote.

Dan rest nog steeds de vraag: waarom zij? Lily James zet de tweede mevrouw De Winter neer als een schrikachtig jong hert. De paar keer dat ze wel haar mond opentrekt doet ze dat op de meest ongelukkige momenten (het liefst in het bijzijn van alle bedienden). In de laatste akte probeert Wheatley haar nog wel halfslachtig een wat actievere rol te geven, maar haar inmenging bij een gerechtelijk onderzoek maakt de zaken steevast erger dan beter.

Kristin Scott Thomas en Sam Riley (Control, James' romantische tegenspeler in Pride and Prejudice and Zombies) als sluwe schavuit Jack Favell doen verwoede pogingen om de film nog wat extra sjeu te geven, maar uiteindelijk is Rebecca een prachtig geschoten, maar verder redelijk conventionele thriller.