Ranking the (new) Doctors: welke Doctor Who doktert het best?

Aanstaande zondag gaat op BBC One het langverwachte elfde seizoen (bekijk alvast de trailer ) van Doctor Who van start. Het wordt de eerste echte kennismaking met Doctor nummer dertien (geteld vanaf de originele Doctor Who-serie, die liep van 1963 tot 1989), de allereerste vrouwelijke Doctor gespeeld door Jodie Whittaker (Venus, Attack the Block, Broadchurch ).

Over haar optreden valt nu natuurlijk nog weinig te zeggen, maar hoe verging het haar vijf – allemaal mannelijke – voorgangers sinds de Doctor Who-reboot in 2005?

Verschillende acteurs, één Doctor. Hoe werkt het ook alweer? Het is een probleem waar iedere franchise wel eens mee te maken krijgt (denk bijvoorbeeld aan James Bond ): je hebt een populaire (film)serie, maar je hoofdrolspeler wil/kan/is niet meer. Wat doe je dan? De makers van de originele Doctor Who kwamen met een geniale oplossing: je maakt de acteurswisseling onderdeel van de saga en laat de Doctor om de zoveel tijd reïncarneren (of in Doctor Who-taal: regenereren).

John Hurt (Alien, Hellboy, Snowpiercer) doet zijn best, maar het is moeilijk om in één aflevering indruk te maken, en al helemaal wanneer je de War Doctor speelt – de Doctor die chronologisch gezien net voor Doctor nummer negen (Christopher Eccleston) kwam – de Doctor die tijdens de Time War zowel zijn eigen volk als dat van zijn aartsrivalen, de Daleks, uitroeide.

Beste aflevering: The Day of the Doctor (Doctor Who special). Eigenlijk de enige volle aflevering met John Hurt als de War Doctor, die op het punt staat de Time War op brute wijze te beëindigen. Maar misschien weten Doctor Tien (David Tennant) en Doctor Elf (Matt Smith) raad? Ook met Koningin Elizabeth I (Joanna Page) en een cameo van Tom Baker (de vierde Doctor).

Laten we eerlijk zijn: na de virtuoze run van Matt Smith als Doctor nummer elf was iedere opvolger afkicken geweest. Maar voor velen zorgde de overgang van de piepjonge en energieke Matt Smith naar de nerveuze 55-jarige Peter Capaldi (In the Loop, The Hour) voor een (te) heftige whiplash.

Beste aflevering: Heaven Sent (S09E11). Het negende seizoen was het beste seizoen van Capaldi, met als onbetwist hoogtepunt Heaven Sent. Nog heftig rouwend om de onnodige dood van zijn vaste reisgenootje Clara (Jenna Coleman, nu op de BBC te zien in The Cry ), zit de Doctor vast in een luguber puzzelkasteel. Een soloperformance (het met een kap bedekte monster en de rug van Clara even niet meegerekend) waar je U tegen zegt.

Aan zijn enthousiasme en uithoudingsvermogen heeft het zeker niet gelegen. Met vijftig episodes is David Tennant (Broadchurch, Kilgrave in Jessica Jones , volgend jaar Good Omens ) de langstzittende van de nieuwe Doctors (de 172 afleveringen van Tom Baker worden net niet gehaald) en de meest menselijke. Maar zijn eindeloze afscheid in The End of Time, dat qua lengte het einde van het derde deel van The Lord of the Rings met gemak evenaarde, maakte duidelijk dat het inderdaad echt tijd was voor een nieuw gezicht.

Beste aflevering: Midnight (S04E10). Wat Heaven Sent was voor Peter Capaldi, was Midnight voor David Tennant. Een Kammerspiel zonder onnodige toeters en bellen (en malle kostuums), waar alles zich afspeelt in de claustrofobische ruimte van een spaceshuttle.

Eervolle vermelding: Blink (S03E10). Blink is volgens velen de beste aflevering uit de complete nieuwe serie, maar valt hier af omdat Tennant niet veel meer dan een cameo heeft. Gelukkig redt de toen nog onbekende Carey Mulligan (An Education, The Great Gatsby, Collateral ) zich prima in de rol van eenmalige Doctor Who-heldin Sally Sparrow. Maar de echte hoofdrol was voor The Weeping Angels, buitenaardse standbeelden die alleen bewegen wanneer je niet naar ze kijkt.

Christopher Eccleston was, na John Hurt, met dertien afleveringen de kortst zittende Doctor, maar hij kweet zich wel van een belangrijke – misschien zelfs wel de belangrijkste - taak. Hij moest als Doctor nummer negen de hele Doctor Who-franchise in 2005 nieuw leven inblazen. Dat is hem zeker gelukt.

Beste aflevering: Dalek (S01E06). In Dalek maakte een nieuwe schare fans voor het eerst kennis met de grootste aartsvijand van de Doctor: de Daleks (denk omgekeerde prullenbakken bewapend met gootsteenontstoppers en gardes). In dit geval is het er één, de enige Dalek die de Time War lijkt te hebben overleefd en daarmee een tastbare en pijnlijke herinnering aan de slachtoffers die de Doctor toen voor ‘het goede doel’ heeft gemaakt.

Eervolle vermelding: The Empty Child (S01E09). The Empty Child was de allereerste aflevering die de destijds toekomstige showrunner Steven Moffat voor Doctor Who maakte en had alle ingrediënten voor een instant-klassieker: Londen tijdens de Tweede Wereldoorlog, een griezelig jongetje met een gasmasker dat wil weten waar zijn ‘mammie’ is en de eerste kennismaking met de charismatische, omniseksuele Captain Jack (John Barrowman), die later zijn eigen spin-off serie Torchwood zou krijgen. Wat wil je nog meer?

Het is nooit een makkelijke opgave om in de schoenen van de Doctor te stappen. Zeker niet na David Tennant, wiens vingers één voor één van het bedieningspaneel van zijn ruimteschip/tijdreismachine genaamd Tardis moesten worden afgepeuterd. Toen ook nog eens bekend werd dat zijn rol werd overgenomen door een broekie van 26 – de jongste acteur ooit – met een onbeduidende achternaam als Smith, waren de fans op z’n zachtst gezegd sceptisch. Maar vanaf zijn allereerste scéne verdwijnen alle twijfels en scepsis als sneeuw voor de zon. David wie?

Beste aflevering: The Eleventh Hour (S05E1). In zijn allereerste aflevering vertrekt Doctor nummer elf als een Tesla uit de startblokken. Amy Pond (als volwassen versie gespeeld door Karen Gillan, Guardians of the Galaxy, Jumanji: Welcome to the Jungle) heeft zijn hulp nodig: er zit een kwaadaardige scheur in haar muur. Vissticks en vla zullen nooit meer hetzelfde zijn.