Promising Young Woman: zinderende wraakthriller met twist

Foto credit: Focus Features

Het Engelstalige aforisme ‘Nice guys finish last’ krijgt in de satirische wraakthriller Promising Young Woman een nieuwe lading. Cassie (Carey Mulligan) verleidt week in week uit mannen in nachtclubs door beschonkenheid te veinzen. De jongens die er vervolgens intrappen, en die in haar een makkelijke en neukbare prooi zien, zijn allesbehalve aardig. Maar zo beschouwen ze zichzelf, al is het voor de buitenwereld, wel. Ze ontfermen zich over Cassie, nemen haar mee naar huis, bieden haar een drankje aan en stellen hun bed ter beschikking om ‘uit te rusten’. In ruil daarvoor willen ze seks.

Dat Cassie niet toerekeningsvatbaar oogt is geen enkel probleem, sterker nog: dat is het punt. Dat is lekker makkelijk (een zwaar eufemisme voor verkrachting). Promising Young Woman laat zich wat dat betreft omschrijven als een studie naar het antoniem van wederzijdse instemming. Aan vrouwen, Cassie in het bijzonder, wordt sowieso niets gevraagd. Het waarom, waarom Cassie doet wat ze doet, komt in de film heel geleidelijk bovendrijven. Haar ouders willen het eigenlijk niet weten, en de rest van haar omgeving ook niet. Misschien wel omdat vrouwen bijna per definitie niet worden geloofd, en mannen overal mee wegkomen.

Als Cassie, die werkt bij een koffiesalon, dan eindelijk de ware lijkt te hebben ontmoet, is ze sceptisch. Heeft Ryan (Bo Burnham) kwade bedoelingen? Ze moet aanvankelijk niets van hem hebben, ondanks zijn charme, geduld en humor. En ook als (mannelijke) kijker sla je elke man in het frame met argusogen gade. Omdat vrouwen steevast op hun hoede moeten zijn. Omdat mannelijke roofdieren geraffineerd zijn en zich voordoen als ‘aardige jongen’. Scenarist en regisseur Emerald Fennell – die afgelopen nacht een Oscar won voor het script van Promising Young Woman – maakt deze wetmatigheden voor vrouwen op pijnlijke wijze invoelbaar in haar overdonderende speelfilmdebuut.

Het meest opvallende aan Promising Young Woman is het zinderende slotstuk, een verrassende twist waar over tien jaar vanwege een veelvoud aan redenen nog over zal worden geschreven. Omdat de vraag rijst of deze film recht doet aan wat mannen vrouwen al sinds het aanbreken van de tijd aandoen. Omdat je Promising Young Woman zou kunnen zien als een exploitatie van hetgeen (hoe vrouwen worden misbruikt of erger en de perceptie hiervan) dat juist zou moeten worden bestreden, een soort sadistische vorm van entertainment. Maar Fennell heeft zelf juist het omgekeerde beoogd, en snijdt dus wel opnieuw de discussie aan over dit precaire maar urgente onderwerp.