Paulien Cornelisse over taalergernissen: 'Kom bij mij niet aan met het woord 'ode''

Kom bij de taaladept/schrijver van het boekenweekessay niet aan met het woord ‘ode’. In gesprek over taalergernissen (en wat die over jezelf zeggen).

We doen dit interview per email in plaats van face-to-face om je energie een beetje te sparen. Hoe gaat het op dit moment met je? Ik lig momenteel op de bank en ik eet een bonbon, dus op zich gaat het wel goed. Ik ben paar weken geleden geopereerd (Paulien heeft kanker, FO) waardoor ik met krukken loop. Dat gaat, zoals het woord al zegt, heel krukkig. Het Boekenbal, waar ik momenteel heel erg naartoe leef, zal ik ook op krukken ondergaan. Maar wel in een mooie jurk!

Je treedt momenteel ook niet op. Voelt dat als een aderlating? Ja zeker. Ik mis dat echt, en tegelijkertijd ben ik natuurlijk #dankbaar dat ik wel nog kan schrijven. Als ik medisch gezien weer in wat rustiger vaarwater kom, zie ik mezelf ook wel weer wat op een podium doen.

Je schreef het boekenweekessay bij het thema ‘Je moerstaal’. Wist je meteen waarover je wilde schrijven? Ja, want ik was op dat moment Engelse studenten Neerlandistiek aan het lesgeven over woorden waar we in het Nederlands niet zo veel over nadenken, terwijl we ze toch heel veel gebruiken. Vergelijk de zin ‘Geef dat boek hier’ met ‘Geef dat boek nou maar eens even hier.’ De tweede zin klinkt veel vriendelijker, en dat komt doordat er allemaal, wat ik noem, ‘sfeerwoorden’ in zitten: nou, maar, eens, even. Zo zijn er veel meer woorden die sprekers van het Nederlands bijna ongemerkt door hun zinnen sprenkelen. Ik vond het leuk daar nou eens echt over na te gaan denken.

Vorig jaar was het Boekenweekthema ‘Bij ons in de familie’. Wat zou je daarover geschreven hebben? Ik kom uit een heel lief nest, en misschien ben ik daarom terughoudend om al te veel te schrijven of te vertellen over mijn familie. Ten eerste omdat mijn familieleden zelf dus niet ‘een podium’ hebben, dus dan zou het een beetje raar voelen als ik allemaal dingen over ze zou gaan vertellen. Ten tweede kom ik dus uit een gelukkig gezin, en dat zou wat ik erover zou schrijven ook wat minder verrassend maken. Om dezelfde reden schrijf ik bijna nooit over mijn kind; ik ben dol op hem, en als ik over hem zou schrijven zou je als lezer aan het begin al weten: o ja, dit wordt weer zo'n stukje van een moeder die dol is op haar kind.

Je werkt als ‘artist in residence’ op de afdeling Nederlands van de universiteit van Sheffield. Waarom Sheffield? Ten eerste omdat binnen het Verenigd Koninkrijk daar de grootste vakgroep Nederlands is, dus er waren voldoende studenten om iets leuks mee te doen. Verder kwam ik in contact met het hoofd van de vakgroep daar, Jet Louwerse, en dat is een heel magnetische en magische vrouw waar iedereen graag bij in de buurt wil zijn. Ik dus ook. We zijn goed bevriend geraakt en ik ben mij, qua Boekenbal, heel erg aan het verheugen dat zij ook komt. Samen met Filip De Ceuster, de andere docent Nederlands in Sheffield, die ook zo’n magnetisch/magisch type is. Ik zie ernaar uit ze te zien dansen, en dat ik dan op mijn krukken tevreden toekijk.

Wat was er te doen in Sheffield behalve lesgeven? Vlak naast Sheffield ligt een van de mooiste natuurgebieden van Engeland: het Peak District. Daar kun je eindeloos wandelen en ook rotsklimmen, al doe ik dat zelf niet. Sheffield zit vol met studenten en leuke cafeetjes, en er zijn bijna geen toeristen. De mensen zijn Noord-Engels, dus hartelijk en goedlachs. Ze hebben bijna allemaal een hekel aan Londen (onterecht wat mij betreft), en veel mensen hebben zwarte T-shirts en blauw haar. Ik ben gaan houden van Sheffield; qua sfeer lijkt het enigszins op een andere lievelingsstad van mij: Groningen – al is Groningen mooier want minder gebombardeerd.

Jouw boekenweekessay begint met een verhandeling over ergernissen aan ‘taalfouten’, zoals: ‘hij is groter als ik.’ Heb jij één woord of uitdrukking waar je je meteen aan ergert? Ja, het woord ‘ode’.

Lees verder in VARAgids 11. Vanaf dinsdag 11 maart 2025 op de mat, in de winkel en in de app. Nog geen abonnee?