My Brilliant Friend S04E01-02: ongeëvenaard en subliem Italiaans drama

Slotseizoen van bitterzoete, geniale reeks over de vriendschap tussen twee eigengereide Napolitaanse vrouwen maakt onder meer dankzij de casting van actrice Alba Rohrwacher (als Lenù) een diepe indruk.

Aan het begin van het vierde seizoen van My Brilliant Friend arriveert Lenù Greco (Alba Rohrwacher) midden in de nacht in het huis dat ze deelt met haar echtgenoot Pietro (Matteo Cecchi) en hun twee dochters. Er is niemand thuis. Wanhopig en zielsalleen dwaalt Lenù door de gangen. De auteur was enige tijd in Frankrijk, waar haar boek een succes is. Tot ongenoegen van Pietro, die ook nog eens weet dat zijn echtgenote al enige tijd het bed deelt met Nino (Fabrizio Gifuni). Als Pietro, die de kids naar zijn moeder Adele (Daria Deflorian) in Turijn heeft gestuurd, eindelijk thuiskomt, barst de bom.

Lenù wil scheiden én ze wil met haar dochters naar Napels terugverhuizen. Dat ziet Pietro niet zitten. Sowieso is zijn vrouw er amper voor hun kroost. De rollen zijn in die zin omgedraaid: waar (Italiaanse) mannen per definitie gewend zijn om voor zichzelf te kiezen, is Lenù dat gaandeweg ook steeds meer onomwonden gaan doen. Ze wil een carrière én een goede moeder zijn; een onmogelijke combinatie, zeker als de mannen je maar blijven tegenwerken. Overigens ziet ook Adele Lenù’s plannen niet zitten. Een verhuizing naar het barbaarse Napoli zal van haar kleinkinderen ook vulgaire wezentjes maken, denkt ze.

Logischerwijs vindt ze Nino, de man die het huwelijk van haar zoon vernachelt, een kwelgeest. Over hem worden in dit slotseizoen ook enkele ontboezemingen gedeeld. Je kan aan Gifuni’s ijzersterke acteerwerk zien dat zijn Nino slechts een kwezel is met een grote bek. Maar Gifuni wordt onmiskenbaar overtroffen door Alba Rohrwacher, die knap het stokje overneemt van Margherita Mazzucco, als de iets oudere maar amper wijzere Lenù – saillant detail: Rohrwachers zus Alice regisseerde onder meer de eerste aflevering van de serie; de cirkel is (weer) rond. Niettemin zet Alba een weifelende Lenù neer, die al een opdracht heeft liggen voor een volgend boek – maar kan ze dat wel, schrijven zonder Nino aan haar zijde?

Eerder, in de eerste aflevering, is te zien hoe Lenù’s moeder, gevat in een overweldigende close-up, krampachtig de hand van haar dochter op die van Pietro drukt. Hij moet haar vergeven, zij moet hem weer in haar hart sluiten. Tradities en oude gebruiken zijn weerbarstig, lijken de makers van My Brilliant Friend te fluisteren. Maar Lenù en haar oude hartsvriendin Lila (in het vierde deel vertolkt door Irene Maiorino) verzetten zich desondanks tegen de grillen van het patriarchaat. Dat gaat wel telkens gepaard met fysiek en emotioneel geweld. En geeft de serie elk seizoen een bijzonder bitterzoete lading.

Niettemin blijft het opzienbarend hoe een vriendschap tussen twee vrouwen, die ontstaat in de jaren vijftig en min of meer standhoudt tot in het nabijere heden, gaandeweg is gaan fungeren als een symbool voor veranderingen in de Italiaanse geschiedenis. De serie, gebaseerd op de boekenreeks van Elena Ferrante, is zonder twijfel één van de meest sublieme (ook ten opzichte van het camerawerk) boekverfilmingen uit de televisiegeschiedenis.

My Brilliant Friend S04, vanaf zondag 1 december 2024 wekelijks bij Canvas