Mindhunter S02E01-02: het kwaad komt dichtbij

Het is een bizarre gewaarwording: dat we als kijkerspubliek verlangen naar het tweede seizoen van Mindhunter; om ons nog verder onder te laten dompelen in de psychen van moordlustige types als David ‘Son of Sam’ Berkowitz en Charles Manson. In de eerste aflevering zinspeelt academica Wendy Carr (Anna Torv) hier al op: ‘Empathie tonen voor een seriemoordenaar betekent dat je je eigen overtuigingen en deugden even op pauze zet.’ Doen we dat als kijker ook niet? We sympathiseren met FBI-agent Holden Ford (Jonathan Groff), die in het eerste seizoen een band – al dan niet kunstmatig – opbouwde met de maniak Ed Kemper (Cameron Britton).

Er ontstond een verstandhouding tussen Ford en Kemper, tussen de kijker en Ford, en niet veel later tussen Kemper en de kijker. Omdat Ford Kemper vermenselijkt, doen wij dat in zijn kielzog. Daar ligt ook het grote gevaar: het eerste seizoen eindigde immers met een nogal ongemakkelijke omhelzing tussen Ford en de bruut; waarop de diender dacht dat hij een hartaanval kreeg. Aan het begin van het tweede seizoen is hij herstellende van wat een paniekaanval bleek. Bill Tench (Holt McCallany) traceert zijn partner in een ziekenhuis in Californië, en brengt hem een eenduidig bericht: Ford mag maandag weer aan het werk, onder een nieuwe baas.

Het trio Tench, Carr en Ford werkte vorig seizoen onder het toeziend oog van zo’n archetypische FBI-bureaucraat. Een oudere man, die wars was van verandering. Dat de bij vlagen arrogante Ford zich in gesprekken met seriemoordenaars bediende van onconventionele verhoortactieken werkte eveneens averechts. Maar nu is er een nieuwe supervisor die transparantie nastreeft, en die bovenal een bewonderaar is van de nieuwe eenheid, die zich uitsluitend bezighoudt met het bestuderen van psychopaten en het onderzoeken van lopende zaken. Zo worden in het tweede seizoen de gangen van de zogeheten BTK (Blind, Torture, Kill) moordenaar nagegaan. Charles Manson en David Berkowitz leveren commentaar vanaf de zijlijn (lees: in de gevangenis).

David Fincher , de uitvoerend producent van Mindhunter, tekende voor de regie van de eerste drie afleveringen, die er in alle opzichten weer minutieus uitzien. Qua muziek, aankleding en details ademt elk shot het tijdsgewricht van de show, zo ergens eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. Ook knap is dat de makers vooralsnog de verleiding kunnen weerstaan om de groteske daden van BTK en de zijnen te tonen. IJzige ooggetuigenverslagen – in lange uitgesponnen takes – volstaan, en zijn minstens net zo gruwelijk, net als scènes zoals waarin Tench een plaats delict doorloopt, met in z’n handen de bloederige foto’s die er eerder werden genomen.

De enige twee vragen die rijzen zijn: loopt Ford met zijn grote ego het risico weer opnieuw het slachtoffer te worden van een paniekaanval? En: wie is die detective die aan het einde van de tweede aflevering ineens in de huiskamer van Tench en zijn vrouw staat?

De eerste vraag verwijst natuurlijk naar het gegeven dat Ford kalm moet blijven, maar ondertussen ook is verworden tot een beroepsnarcist – dat gebeurt nu eenmaal met mensen die in een bepaald vakgebied aan het front vechten. De tweede vraag is interessanter: Fincher, bekend van films als Fight Club (1999), heeft er weleens een handje van om iets dat niet opzichtig is, omzichtig te tonen. Oftewel: is de detective een detective? Of is hij degene die Tench’ vrouw nauwlettend in de gaten houdt? If so, dan komt het kwaad dit seizoen wel héél dichtbij.