Meskina: filmen op anderhalve meter

Foto credits: WW Entertainment / Wessel de Groot

Niet regisseur Daria Bukvić, niet acteurs Maryam Hassouni, Nasrdin Dchar, Bilal Wahib, Sisi Boulatani of Soundos el Ahmadi. Nee, de enige naam die met dikgedrukte letters terug te vinden is op het callsheet van draaidag 10 is die van Tim van Citters: Health & Safety Management. Hij had ongetwijfeld glazig gekeken als je het hem een half jaar geleden zou vertellen, maar het staat er echt. Vet, in hoofdletters.

Het nieuwe leven van Van Citters (30) speelt zich af op de set van de komedie Meskina, een coproductie van BNNVARA.

Een ambitieuze bioscoopfilm is het, over Leyla (Maryam Hassouni), een Marokkaans-Nederlandse dertiger zonder man, zonder kind en zonder carrière en daarom door haar omgeving bestempeld als ‘meskina’, oftewel: zieligerd. Het is het filmdebuut van regisseur Bukvić die bijna de hele cast ontmoette bij het toneelstuk Melk & Dadels, waar ze ook de regie deed. Een soort reünie is het nu, maar dan met camera’s erbij.

Alleen Van Citters is nieuw, net als zijn functie. Die bestaat alleen omdat covid-19 bestaat. In het kort komt het erop neer dat hij de hele dag waakt over de set met betrekking tot de coronamaatregelen. ‘Nee,’ zegt hij, ‘ik had inderdaad niet kunnen voorspellen dat dit mijn werk zou worden. Maar toch, het went snel. Ik heb altijd op festivals gewerkt, en bij evenementen. Precies waar nu natuurlijk nul werk is. Toen heb ik snel een cursus gedaan en nu doe ik dit. En zo’n filmset lijkt soms net een festival.’

Zeker nu, want die filmset is vandaag een grote. De openingsscène wordt opgenomen, waarbij alle hoofdrolspelers worden voorgesteld aan de kijker. Dat is bij een royaal opgezette bruiloft in Partycentrum De Koning op een bedrijventerrein in Amsterdam- West. Denk marmer, veel marmer. En wit, veel wit. Alleen de verlichting: die is zachtpaars of blauw en de kroonluchters zijn zilver. Dubai-sjiek. Het hoogtepunt: uit de vloer komt een Lamborghini omhoog met daarin het bruidspaar terwijl er vuurwerk spuit en er harde Arabische muziek uit de speakers komt. Dagelijkse kost in Partycentrum De Koning, want hier zijn inderdaad dag na dag biculturele bruiloften en andere feesten in een sfeer van verrukkelijke overdaad en luxe.

Net uit beeld achter een rij klappende bruiloftsgasten staat Van Citters, armen over elkaar, ogen heen en weer schietend door de zaal. Het is duidelijk: hij neemt zijn rol serieus. Even praten? Goed, maar buiten dan. Zo min mogelijk risico om mensen voor de voeten te lopen en die anderhalve meter te schenden. Zijn outfit is onmiskenbaar die van chef corona op de set. Achter op zijn groene hesje staat met grote letters: social distancing manager. Verder een knalblauw heuptasje, gevuld met alles wat je zou verwachten: zakdoekjes, desinfecterende spray, mondkapjes en nog meer mondkapjes. Zelf draagt hij een luxe zwarte. Op de speciale coronatafel bij de ingang liggen er nog veel meer, zelfs een speciale Meskina-variant en voor de echte liefhebber plastic spatmaskers.

En nu dus draaidag 10, en dat is er nogal eentje. De langste en de drukste met zeker vijftig figuranten op de set. Dat zijn vijftig mensen die mondkapjes moeten dragen als ze zich verplaatsen, die anderhalve meter afstand moeten houden, die, kortom, nooit aan het waakzame oog van Van Citters mogen ontsnappen. Zie hem speuren vanaf de balustrade, of bewegen door de mensen – op twee armlengtes afstand natuurlijk – en onvermoeibaar wijzen op de regels. ‘Vooral de mondkapjes,’ vertelt hij even later, ‘daar blijf ik over zeuren want sommigen dóén het gewoon niet. Tussen de figuranten zitten ook mensen die er niet in geloven, die het allemaal onzin vinden. Prima, zeg ik dan, dat mag je allemaal vinden. Maar hier op de set gelden er regels en daar moet je je aan houden. Dus blijf ik het zeggen: mondkapje, mondkapje, afstand, afstand.’ En als ze het na tien keer zeggen nog steeds niet doen? ‘Dan zeg ik het voor de elfde keer. Het is niet leuk maar het hoort erbij.’ Hij buigt even aan een tafel met bruiloftsgasten – figuranten –en zegt nog maar een keer: ‘Als jullie zo opstaan en van de set aflopen, denk dan weer even aan de mondkapjes hè?’ Ze knikken van ja.

Het ís ook verwarrend dat de mondkapjes af gaan zo gauw de camera loopt, maar dat de pandemie weer terug is als het draaien stopt. Fadua El Akchaoui speelt Fatima, een van de tantes van Leyla. Terwijl Sisi Boulatani naast haar wordt afgeschminkt, vertelt ze: ‘Iedereen op de set past zich aan, zoals overal op de wereld, maar hier misschien nog een beetje meer. Je moet er niet aan denken dat het hier misgaat dus we zijn voorzichtig. Dat is nu hoe het is, maar de film is fictie en daar wordt het bewust uitgelaten. Een wereld zonder corona, daar kijken we toch liever naar. En het is ook wel hoopvol om te zien, denk ik.’

Maar eraan ontsnappen kan niet. Acteurs en crew moeten laten zich geregeld testen, meestal – net als iedereen – op een reguliere testplek, maar vandaag staat er in het draaiboek: om 15.15 uur een arts op de set voor covid-19-test. Uit voorzorg, een beetje duurder maar het moet.

Nog zo’n onwrikbare regel: de vaste crew en de figuranten worden streng gescheiden van elkaar als er niet gedraaid wordt. Ja, dat gaat wel een beetje ten koste van de gezelligheid. Maar nee, het kan niet anders. Het betekent dat Van Citters vandaag een assistent heeft, Nolleke Bekkering, ook in een groen hesje met ‘social distancing manager’ erop. Druk gaat ze door de ontvangstruimte met desinfecterende spray. Psssht, en door, psssht, en door.

Je zou het door het coronagedoe bijna vergeten maar er wordt hier een film gemaakt. En best een bijzondere, want zo’n grote Marokkaans-Nederlandse productie was er nog niet eerder. El Akchaoui: ‘Een vrouwelijke regisseur, een biculturele cast: we zijn echt bezig om een inhaalslag te maken in de media. Dit moet eigenlijk een vanzelfsprekendheid worden maar zover zijn we nog niet. Wat wel opvalt: de Marokkaans-Neder-landse acteurs en actrices, die hebben we.

Maar nu moeten we dat ook achter de schermen terugzien. Cameramensen, licht, geluid, visagie: waar zijn ze? We need you!'

In kleine dingen is het te merken dat het geen oer-Hollandse productie is. Een paar acteurs bidden voordat ze aan het werk gaan.

Er wordt volledig halal gekookt.

En misschien is de sfeer achter de schermen iets uitgelatener, noem het Arabisch temperament. Een blik op het Instagramaccount van de film laat de hele dag door stories zien met acteurs die het gezellig hebben. Om vrolijk van te worden, tot je aan Van Citters denkt. Want die anderhalve meter dan?

‘Ik doe wat ik kan’, zegt hij, ‘maar uiteindelijk is het ook voor iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid. Volgens mij zijn we ons er op de set allemaal erg van bewust maar het kán niet anders dan dat het soms even misgaat. Wat ik kan doen: het beste voorbeeld zijn.

Je wil geen Grapperhausje, dat je het hoogste woord hebt over de regels maar ze zelf aan je laars lapt. Daarom hou ik mijn mondkapje steeds op en hou ik me echt streng aan alle regels. Na tien dagen op de set komen er nog steeds weleens mensen naar me toe die zeggen: ik weet eigenlijk helemaal niet hoe jij eruit ziet. Mooi, denk ik dan, want dan heb ik m’n werk goed gedaan.’

En dan: ‘Weet je, het is niet alleen maar slecht. Ook als we straks van corona af zijn, denk ik dat we een paar elementen van deze manier van werken overhouden. Iedereen van de set af die er niet hoort te zijn, bijvoorbeeld. Voorheen bleven mensen hangen maar dat kan nu echt niet.

En daarom gaat ombouwen veel sneller, is er minder afleiding en meer ruimte. Oh, en we hebben een systeem via een app waar iedereen op kan inloggen om mee te kijken met de camera. In plaats van tien man om een scherm heen, kijkt iedereen op z’n telefoontje. Dat zijn blijvertjes. En ik? Voor nu heb ik hier veel plezier in, maar volgend jaar weer op een festival hoop ik. Niet alleen voor mij maar voor iedereen.’