Maid S01E0-02: maakt armoede invoelbaar

Als Sean (Nick Robinson) op een nacht in een dronken bui voor de zoveelste keer zijn gezin in gevaar brengt, dan hakt zijn partner Alex (Margaret Qualley) de knoop door: Alex kiest met hun gezamenlijke dochter Maddy het hazenpad. Maar waarnaartoe? Want Alex is arm en degelijke opties zijn er amper. Dan maar in de auto slapen. De volgende dag meldt Alex zich bij sociale zaken. Ze kan echter pas hulp krijgen als ze een baan heeft, maar dan heeft ze kinderopvang nodig voor Maddy, en daarvoor komt ze pas in aanmerking als ze een baan heeft. Gelukkig kan ze aan het werk als schoonmaker, maar hoe geraak je in hemelsnaam zonder kind op een sollicitatiegesprek?

Gelukkig wil Alex’ moeder Paula (Andie MacDowell is toevallig Qualleys moeder in het echte leven) wel even een oogje in het zeil houden – waarop je meteen begrijpt waarom Alex niet bij haar intrekt. Het leven is in die zin voor Alex verworden tot een nachtmerrie en de liefde die ze koestert voor haar dochter houdt haar op de been. Totdat haar voogdij – en dat zie je van mijlenver aankomen; Maid is bijzonder fatalistisch van aard – ook ter discussie komt. Het is lang geleden dat een televisiedrama het idee van armoede op zo’n invoelbare manier verbeeldt.

Maid is géén zogeheten ‘poverty porn’, maar benadrukt juist dat iedereen arm kan worden. Niet letterlijk iedereen: de welvarende mensen die in het drama de revue passeren bekommeren zich nauwelijks om hun medemens en hebben hun koetjes op het droge. Het televisiedrama is geschreven door Molly Smith Metzler, die eerder al furore maakte met haar scripts voor Orange Is the New Black en Shameless: twee series die óók draaien om arme mensen uit de Amerikaanse onderklasse. Ze bewerkte hiervoor het boek Maid: Hard Work, Low Pay and a Mother's Will to Survive van auteur Stephanie Land uit 2019. Alex is op Land gebaseerd: Land belandde zelf ook in een armoedige context.

En arm zijn is buitengewoon vermoeiend: iedereen heeft een mening over je miserabele situatie, maar niemand helpt je vooruit. En nee, je bent niet achterlijk, het is niet alsof je niet weet hoe de wereld functioneert, je bent gewoon blut en je hebt geen dak boven je hoofd, lijkt Smith Metzler te willen schreeuwen via haar hoofdpersonage. In die zin geeft ze, in navolging van het bronmateriaal, armoede een stem. Inzicht in waar miljoenen Noord-Amerikanen onder lijden. Dat ze, in samenspraak met de regisseurs waarmee ze werkt, heeft gekozen voor een naturalistische esthetiek, geeft Maid een documentaire-achtige sfeer en maakt die armoede invoelbaar.

Met een onvergetelijke hoofdrol voor Qualley die overtuigt als een jonge moeder. Die oprecht verbaasd kan kijken als blijkt dat haar ex een advocaat heeft ingehuurd om haar voogdij te betwisten; omdat arme mensen élkaar het leven nog zuurder proberen te maken. Intussen staan de mensen met zekerheid, met banen, met comfort, aan de zijlijn toe te kijken. Het is uitstekend dat Smith Metzler deze reeks mocht maken: te weinig zien we de echte implicaties van armoede en de machteloosheid terug op televisie. Maid maakt hierin een hoop goed en is tegelijk een van de meest veelbelovende drama’s van het najaar.