Lisa Wiersma: 'Ik wil de kunst die er al is begrijpen.'

Door Clementine van Wijngaarden

Lees verder in VARAgids 40 vanaf bladzijde 8

Is Het geheim van de meester ‘geklooi met een wetenschappelijk sausje overgoten,’ zoals een kunstenaar vorig jaar in Het Parool betoogde? Of is het programma gewoon een goed gemaakt en ook nog eens origineel format dat internationaal al meerdere tv-prijzen in de wacht sleepte en een schare fans heeft? Lisa Wiersma, die als schilder en onderzoeker is betrokken bij het programma, is de eerste die zal toegeven dat de amusementswaarde alsmede het educatieve aspect twee belangrijke pijlers zijn. Maar: als promovendus – ze doet onderzoek naar schildertechnieken en materiaalweergave, onder meer naar welke ‘trucjes’ de oude meesters toepasten om ons te laten geloven dat het geschilderde echt lijkt – zou ze niet meedoen als het programma alleen maar zou gaan om het resultaat: de gelijkenis. Het gaat haar, zoals het aloude adagio luidt, niet om het doel, maar om de weg.

Wiersma, die sinds 2020 in het team zit van Het geheim van de meester viel in het tweede seizoen direct met haar neus in de boter met de reconstructie van De nachtwacht. In de introductie van het vierluik, gemaakt met een knipoog naar misdaadseries, werd ze opgevoerd als de Emma Peel (ster van de jaren 70 serie De wrekers) van het vierkoppige gezelschap. In de goed doordachte geografie zag je haar door de zalen van het Rijksmuseum lopen, waar de lichten met zoveel dramatiek aan en uit floepten alsof we een middeleeuwse snijkamer binnenkwamen en Wiersma kordaat en met zwier haar witte (dokters)jas aantrok, klaar voor de job: het ontleden en zo goed mogelijk namaken van het oorspronkelijk schilderij.

Deze week begint het nieuwe seizoen, waarin het programma voor het eerst ‘internationaal’ gaat, naar Noorwegen, waar ze De schreeuw onder de loep nemen.

Het iconische schilderij van Edvard Munch, waarom viel
de keuze op dit werk?
Als je internationaal gaat, moet je dat natuurlijk met een reden doen. Dan kun je niet zeggen: ik heb een leuk schilderij gezien in een achterkamertje van een museum in Praag. Hoe interessant het ook moge zijn, dat valt niet uit te leggen. We hadden een lijst opgesteld met iconische werken. Er vielen er ook weer af. Niet ieder museum wil meewerken, want het programma mag dan bekend zijn in Nederland, het idee van ‘namaken’ van oude meesters valt niet bij iedereen in goede aarde. Maar in Noorwegen werkten ze graag mee. Sterker: er zijn meerdere versies van het schilderij, waardoor zelfs het probleem ont- stond dat we het Munch Museum, dat de tweede versie uit 1909 in bezit heeft, moesten teleurstellen, omdat we gingen voor de oudere en bekendere versie van het Nationaal Museum, uit 1893.

Lees verder in VARAgids 41 vanaf bladzijde 9.