Jet Berkhout: 'Ik denk dat meer Nederlanders in Bach dan in God geloven.'

Als kind viel ze in slaap met de muziek van Vivaldi, nu wil ze muren rond klassieke muziek afbreken voor nieuwe generaties.

Daar komt Jet Berkhout aangefietst in een heldere koraalrode blazer. Geleend in de kledingbibliotheek op de Amsterdamse Westerstraat, vertelt ze. Ze komt net uit Hilversum, waar ze in Een goedemorgen met…praatte over klassieke muziek. Want het is weer zo ver, Bach, Pärt, Mozart,de mooiste klassieke stukken zijn weer te horen in de Klassieke Top 400. En Jet Berkhout, presentator van De muziekfabriek, is natuurlijk één brok muziekkennis en een warm pleitbezorger voor die klassieke lijst en voor klassieke muziek in het algemeen.

Jet, daar komt je koffie verkeerd. En ik zou wel willen weten wat jij graag wilt vertellen over de Klassieke Top 400. Dat ik het zo leuk vind dat in de Klassieke Top 400 zoveel muziekstaat die iedereen kent en herkent. Ik merkte vanochtend in Goedemorgen Nederland weer datveel mensen nog steeds denken, klassieke muziek is niets voor mij, of dat ze er een soort ontzag voor hebben, zo van, ik weet niets van klassieke muziek af, dus mag er niets van vinden. Terwijl, als je bij een bloemist een boeket bestelt, hoef je toch ook niet de naam van elke bloem te kennen om het boeket mooi te vinden? Maar in de Klassieke Top 400 staat genoeg bekende klassieke muziek, Vivaldi’s Vier jaargetijden, de Bolero van Ravel, de Matthäus-Passion. En al luisterend komen dan vanzelf onbekendere stukken voorbij, waar je toch door geraakt kunt worden. Bekend of onbekend, er zit altijd iets moois tussen. Voel je welkom.

Maar de klassieke wereld kan best onwelkom zijn toch? Een wereld van grijze ingewijden die geen enkel kuchje in de concertzaal dulden en die precies het verschil horen tussen Mozarts Pianoconcert nr. 23 uitgevoerd door Maurizio Pollini of door Grigory Sokolov. Er zijn zeker muziekkenners die zich op hun kennis laten voorstaan en de klassieke muziek als heilig beschouwen. Het is ook wel iets menselijks denk ik, dat sommige mensen zich willen onderscheiden van anderen en zeggen, kijk eens ik weet meer van kunst en muziek dan jij, ik hoor bij deze exclusieve groep. Toen ik in 2017 bij De muziekfabriek begon, samen met een nieuwe lichting presentatoren, werd besloten om onzemluisteraars te tutoyeren. Dat riep veel weerstand op. Er zijn nog steeds kenners die het vervelend vinden dat ik soms maar een deel van een symfonie laat horen, of als er – dat doe ik wel eens – door de muziek heen wordt gepraat. Grapjes maken valt ook niet altijd in goede aarde. Maar ik vind het stom dat de muziekkenners zoiets moois en universeels als klassieke muziek voor zichzelf willen claimen, daar vecht ik een beetje tegen. Ik wil alle muren afbreken en iedereen erbij hebben.

En lukt dat? Er is veel aan het veranderen. Door Spotify zijn bijvoorbeeld veel jongeren naar klassieke muziek gaan luisteren. Dat is te gek. Vroeger was de drempel om klassieke muziek te horen best hoog. Dan moest je een kaartje kopen voor een concert of in een cd-winkel naar de Symfonie nr. 4 van Brahms in de uitvoering van Von Karajan vragen. Maar wie wist dat nou. Terwijl je nu op Spotify allemaal klassieke playlists hebt en via algoritmes makkelijk bij mooie muziek terecht komt. Vaak sturen jongeren me via social media een berichtje, zo van dit vind ik chill. We zien een toename van jonge luisteraars die NPO Klassiek weten te vinden en die dan bij ons graag een goed verhaal horen en muziek willen ontdekken buiten de algoritmes om.

Lees verder in VARAgids 42, vanaf dinsdag 15 oktober in de winkel, op de mat en in de app (alleen voor VARAgids-abonnees). Word ook abonnee!