Interview: Uzo Aduba (Orange is the new black)

 

Netflix houdt de kijkcijferkaarten ferm tegen de borst, maar de streamingservice maakt er geen geheim van wat de populairste show uit het aanbod is: Orange is the new black. Een van de troeven die de serie over het wel en wee in vrouwengevangenis Litchfield in handen heeft is Aduba. De 35-jarige actrice is OITNB -bajesklant van het eerste uur en won voor haar rol als Suzanne ‘Crazy Eyes’ Warren maar liefst twee SAG Awards en twee Emmy’s. Ze is aan de vooravond van het vierde seizoen nog altijd enorm in haar nopjes met de klus die ze in 2012 op zich nam. ‘Als artiest kun je je niet veel meer wensen dan een show als deze. Niet alleen vertellen we geen standaard verhalen, maar die vinden ook nog eens plaats in een wereld die sociale verandering aan de kaak stelt. Of het nu gaat om de representatie van vrouwen, om gender issues, seksuele oriëntatie of gesprekken over ras. En natuurlijk komt het gevangeniswezen zelf aan bod en de socio-economische structuur die die wereld beïnvloedt.’

Dat sociale aspect van de show is niet onopgemerkt gebleven. Al sinds de start van de serie in 2013 is de maatschappelijke rol van Orange is the new black onderwerp van gesprek. Van blogposts met titels als ‘7 manieren waarop OITNB de samenleving heeft veranderd’ tot afstudeerscripties over de impact die de show heeft op wetenschappelijke faculteiten als sociologie, media- en vrouwenstudies; de serie heeft de dialoog over de verschillende zaken die Aduba noemt duidelijk aangezwengeld.

Orange is the new black won naast een flink aantal reguliere televisieprijzen dan ook nog verschillende andere awards, zoals de GLAAD award voor de representatie van homoseksuelen, de NAACP Award voor uitzonderlijke verdiensten door zwarte artiesten en een Peabody Award, die jaarlijks wordt uitgereikt aan kunstvormen die uitmuntende prestaties hebben geleverd in de publieke dienstverlening.

Aduba geeft bedenker van de serie Jenji Kohan, die eerder verantwoordelijk was voor donkere komedie Weeds , alle eer. ‘Wat zo goed is aan de manier waarop Jenji het doet, is dat ze er niet als een of andere spandoek dragende activist instaat. Ze weeft de sociale issues die spelen in ons gevangenissysteem en daarbuiten door de verhaallijnen. En dat is een mooie manier om verhalen te vertellen, om het publiek te laten begrijpen wat er gebeurt in onze gevangenissen.’

De menselijke maat daarin is voor de actrice het belangrijkst. ‘We humaniseren. Dit zijn geen gezichtsloze gevangenen, geen nummers. Dit zijn mensen die lijden onder de omstandigheden. Moeders, dochters, zussen, kleinkinderen. We laten zien dat goede mensen ook fouten kunnen maken. En ik vind dat Jenji een prachtige klus klaart waarin de waardigheid van deze vrouwen behouden blijft.’

De impact mist de cast van de serie zelf ook niet. Collega Laverne Cox, die transgender gevangene Sophia Burset speelt, was de eerste transgender die Aduba ooit ontmoette, vertelt de actrice. ‘Ik heb zoveel geleerd. Ik wist niets over de gezondheidsproblemen van veel transgenders, niets over het aantal moorden dat plaatsvindt onder zwarte transgender vrouwen. Ik werk nu met zoveel verschillende vrouwen, allemaal met hun eigen verhalen en achtergrond. Dat heeft me wel iets geleerd. En tegelijkertijd heeft het ook bevestigd wat ik eigenlijk al wist: uiteindelijk zijn we allemaal hetzelfde.’

Toen Aduba haar eerste Emmy won voor de vertolking van de uitdagende rol van Crazy Eyes, was dat in de categorie comedy. Haar tweede, in 2015, won ze in de categorie drama. Ze is daarmee de eerste persoon ooit die voor dezelfde rol in twee genres bij de Emmy’s in de prijzen viel. Een kwestie van indeling door de organisatie achter de awards, maar ook tekenend voor de serie. ‘Het heeft van alles wat,’ vindt Aduba ook. ‘En dan bedoel ik niet alleen dat het lastig te labelen is, maar ook als je kijkt naar de personages. Die brengen allemaal een andere smaak mee. En toch vormt het een geheel, als een soep.’

De actrice denkt dat daarin ook een deel van het succes van de serie ligt. ‘Want soms heb je trek in de wortelen, soms geniet je van de vermicelli, maar je kunt ook een standaard voorkeur voor de kip hebben.’ Lachend: ‘Maar ik draaf geloof ik wat door met mijn soepmetafoor.’

Lees ook: Orange is the new black S3 recap