Komiek, acteur en presentator Thomas van Luyn (55) zegt graag 'ja' op leuke dingen

Nog voor het interview van start gaat, moet Thomas van Luyn zich verontschuldigen: ‘Dit is zo’n dag dat iedereen boos op mij is.’ Want eerst moest de column voor de krant nog af (deadline vorige week), daarna kwam hij te laat bij de podcast Taalpolitie, die hij maakt met Gijs van Engelen, en nu is er een uitgesteld interview. Daarna hijgt radiozender 100% NL in zijn nek.  

Je hebt het een beetje druk? 
Deze maanden moet iedereen me hebben. Mensen hebben eindelijk het licht gezien! Het verbaast mij ook hoeveel het is. Als ik alles ga opsommen, vergeet ik steeds iets. En voor januari heb ik ook alweer een ideetje... 

Hoe ben je bij de Top 2000 Quiz beland?
Zoals ik eigenlijk overal terechtkom: ik word ervoor gevraagd. Ik denk dat het komt omdat ik in 2021 de quiz zelf heb gewonnen. En ik ken veel weetjes als het om popmuziek gaat. Hetzelfde geldt voor het geloof en filosofie. Je treft mij nu in de opnamestudio van de Taalpolitie, daar weet ik ook veel van. Etymologie vooral: waar woorden vandaan komen en wat ze eigenlijk precies betekenen. Bij de eerste vergadering van de Top 2000 Quiz bleken de redacteuren net zulke weetjesfreaks als ik. Zelfde bloedgroep.

Maar niet iedere oud-winnaar wordt de nieuwe presentator.
Ik weet niet hoeveel oud-winnaars ze benaderd hebben voor ze bij mij uitkwamen. Ze zullen een beetje out of the box gedacht hebben: we kunnen een presentator nemen of iemand die er iets mee heeft. Je moet hiervoor allebei hebben, denk ik. Ik heb weleens dingen gepresenteerd natuurlijk. Eh, ik weet eigenlijk niet wat ze gedacht hebben.

Ben je bezig met carrièreplanning, wat dat betreft?
Ik heb ooit een punt in mijn leven gehad dat ik dacht: nou ga ik iets maken van mijn carrière. Dingen ondernemen. Maar er komt altijd iets tussen, omdat ik gevraagd word voor projecten die me leuk lijken. Ik weet niet precies waarom, maar dat is de grote leidraad in mijn leven geweest, vanaf dag één. Toen ik Mike Boddé tegenkwam bij de studie Chinees in Leiden. Hij zei: ‘Wil je met mij cabaret maken?’

Toch ben je niet meer in het theater te zien.
Ik vond het lastig om van huis te zijn. Het optreden zelf vind ik hartstikke leuk, maar alles eromheen viel me zwaar. Het is niet sprankelend of opwindend. Er zijn cabaretiers die het geweldig vinden: hotelletje nemen, ’s middags het plaatselijke pottenbakmuseum bezoeken, in kleedkamers rondhangen. Die het leuk vinden om na de voorstelling met mensen te blijven hangen. Ik niet. Ik ben een huismus. Je wil toch niet eerst in de file en dan eten bij Van der Valk als je ook fijn lekker thuis kunt zitten? Mijn gezin heeft hier ook een rol in gespeeld. Het was voor mijn vrouw en kinderen, zeker toen ze nog klein waren, niet leuk als ik de hele tijd weg was op tournee. En op een gegeven moment dacht ik: theater is niet meer heilig, ik vind ook andere dingen leuk om te doen: columns schrijven, tv-werk. 

Zien we je nooit meer op een podium?
Nou, ik ben toevallig laatst benaderd om iets te doen in het theater over ADHD waar ik wel oren naar had. Toen heb ik gezegd: prima, maar wel op mijn manier. Een maand lang twee keer per dag optreden en dan is het klaar en mag ik weer naar huis. Kan ik weer andere dingen doen. Ik ben goed in sprintjes trekken, denk ik. Dat is ook de reden dat ik nu zo veel doe: ik vind het altijd leuk om nieuwe dingen te doen. Zonder arrogant over te willen komen: ik kan ook veel verschillende dingen. En als je veel dingen doet, valt dat op denk ik. Als je ADHD hebt zoals ik, ligt daar ook het plezier. Aan één specifieke carrière werken, is niet weggelegd voor onze soort. Veel mensen slagen daar niet in en die eindigen in de gevangenis.

Wat?!
Ik las laatst een onderzoek waarin stond dat 60% van de mensen in de gevangenis ADHD heeft. Hoogste zelfmoordpercentage ook. Ik weet niet of het waar is, maar ik denk dat dat meer de gevolgen zijn van andere dingen. Voor veel mensen met ADHD is het moeilijk om een relatie en een baan te onderhouden. Tricky dingen hoor, daar moet je een oplossing voor bedenken. Als dat niet lukt, sta je een stuk wankeler in de maatschappij.

Jij kreeg die diagnose zelf pas een paar jaar geleden, vielen er toen veel kwartjes? Kwartjes? Een hele zilvervloot! Ik heb mijn hele leven geworsteld met iets dat moeilijk uit te leggen is ... (Thomas schiet vol en is even stil. Dan herpakt hij zich): Het blijft heel raar, dit gesprek heb ik vaker gehad, ook in interviews, en het emotioneert me elke keer weer.

Lees verder in VARAgids 48 vanaf bladzijde 8.