Ronald Koeman over zijn carrière als trainer, wonen in Spanje én Nederland en over het EK van 1988

De bondscoach van het Nederlands elftal over het leven in Barcelona, de blessures bij Oranje én die ene keer dat hij met een Duits shirt zijn billen afveegde. ‘Het is fout van me geweest. Punt.’

Ronald Koeman heeft telefonisch gereserveerd bij een van de visrestaurants in de jachthaven van Sitges, een badplaats iets ten zuiden van Barcelona. Het is een van de favoriete lunchplekken van de bondscoach en zijn vrouw Bartina, vaak vergezeld door enkele van hun kinderen én kleinkinderen. Bij aankomst, in de stralende zon, een graad of twintig, vraagt de gastvrouw op wiens naam de reservering staat. Ze is een jonge Zuid-Amerikaanse, herkennen doet ze de trainer en oud-voetballer niet. ‘Ronald Koeman,’ zegt hij. Ze loopt de reserveringen langs, die ze zelf heeft genoteerd. Ja, daar staat zijn naam. ‘Welkom. Die tafel is voor u.’ Een vluchtige blik in het reserveringsboek. Er staat Ronal Cuma. Dat overkomt hem niet vaak.

Nog geen drie jaar geleden was hij trainer bij FC Barcelona, waardoor ook de jongere generaties, zij die hem niet tussen 1988 en 1995 bij de club hebben zien voetballen, hem leerden kennen. Maar het zijn natuurlijk vooral de ouderen die hem aanspreken, de hand geven, omhelzen, op de foto willen en hun bewondering uitspreken. Niet over dat hectische en frustrerende jaar als coach van Barça, maar over vroeger. En vroeger is vooral 20 mei 1992, toen hij de club met een rake vrije trap de eerste Europacup I in de geschiedenis bezorgde.

Een uurtje vóór de lunch, op het terras van een nabijgelegen hotel, wordt het interview onderbroken door de directeur van het etablissement. Een waterval aan loftuitingen volgt. ‘Hola! Tu eres inmortal! Je bent onsterfelijk. Je hebt Barça een van de grootste blijdschappen ooit gegeven.’‘Bueno, gracias.’ ‘Je bent een vriend nu, welkom, dit is ook jouw huis. Wat je toen hebt gedaan, zal altijd blijven. We waarderen jouw kunststukken enorm, die werkelijk goddelijk zijn. We worden van boven beschermd, en daar heb jij voor gezorgd.’ Uren later, na een lange lunch met onder andere paella en een goede witte wijn van de populaire Verdejo-druif, drommen zes zeventigers van een andere tafel om hem heen voor nog meer felicitaties en een groepsfoto. Koeman (61) laat het zich welgevallen.

‘De manier waarop de mensen je hier benaderen, altijd vol respect, dat is een van de dingen die me zo bevallen aan Spanje. Ik vind dat Nederland daarin wel achteruit is gegaan. Ons land heeft natuurlijk heel veel goede dingen, hè, maar qua respect voor elkaar, daarin gaan we de verkeerde kant op. Dat egocentrische, de agressiviteit. Neem al dat vuurwerk bij het voetbal, dat zie je niet in de Premier League, in Duitsland, hier in Spanje. Waarom bij ons wel? Ik weet het, het is niet makkelijk uit te bannen, dus moeten we ons vooral afvragen: waardoor is het fout gegaan?’

Niettemin is hij trots de bondscoach van Nederland te zijn, voor de tweede maal in zijn carrière, nadat hij in 2020 de lokroep van FC Barcelona niet kon weerstaan en Oranje, na twee goede jaren, verliet voor zijn droomclub, een avontuur dat bij de gigant-in-crisis teleurstellend snel weer eindigde. Enkele maanden nadat sterspeler Lionel Messi de club had verlaten en volledig verweesd achterliet, werd Koeman door de nieuwe voorzitter Joan Laporta ontslagen. Het was al vóór zijn komst bij Barça dat hij en Bartina een huis in de stad hadden gekocht, met het idee daar een groot deel van het jaar door te brengen en zich er, na zijn pensioen, definitief te vestigen. In Nederland heeft het echtpaar een woning in Laren.

In 1989 tekende je als voetballer bij FC Barcelona. Nu woon je weer – deels – in de Catalaanse stad. Het blijkt dus een fundamentele stap in je carrière en je leven te zijn geweest. Ja, Spanje trok me toen al meer dan bijvoorbeeld Italië. Ik was hier regelmatig op vakantie geweest. Johan Cruijff was er een jaar eerder trainer geworden, dat was ook belangrijk. We waren die jaren met Barça heel succesvol, dat maakte de aanpassing een stuk gemakkelijker. Het voetbal was mooi, net als het leven eromheen. Ik denk dat wij Nederlanders ook wel eenvoudig ergens kunnen aarden, zeker als we het naar onze zin hebben. Het weer, de manier van leven, het eten, et cetera.

Was jij toen, met je Zaans-Groningse roots, niet zo’n jongen van de stamppot? Nee, nee, helemaal niet. Ik ben altijd wel een Bourgondiër geweest. Maar één gek ding van hier herinner ik me wel. Ik had tot dan nog nooit een glas wijn gedronken. Ik was meer van het bier, en af en toe een wodkaatje of zo. Maar bij de club stond elke dag een fles wijn bij het eten op tafel. Ik begon er niet aan, heb mijn eerste jaar geen glas gedronken. Het tweede jaar dacht ik: wat maakt het uit? Echt, op de dag van de wedstrijd dronken we nog. Soms was er een wedstrijd om vijf uur ’s middags, en dan dronk je om half één nog een paar glaasjes wijn bij de lunch, daarna lekker rusten en dan was je fris genoeg om te spelen. De nieuwe lichting spelers deed dat niet meer, jongens als Pep Guardiola… En nu kun je je zoiets helemaal niet meer voorstellen.

Lees verder in VARAgids 24, bladzijde 10. Vanaf dinsdag 10 juni 2024 te koop in de winkel.