Najib Amhali is naast cabaretier nu ook filmregisseur

Hoe ben je filmregisseur geworden? 
Ik heb het gewoon overal laten vallen: ik zou graag eens een film regisseren. Ik vind het leuk om verhalen te verzinnen, dus ik ben altijd met allerlei ideeën bezig, die dan bij bijvoorbeeld Netflix of NL Film terecht komen. Bij een van die projecten zat Nora Akachar, actrice en theatermaker en ze is heel grappig. Zij had een verhaal ingeleverd bij de EO, als basis voor een Telefilm. Ze belde: ‘Als het een film wordt, wil ik jou als regisseur. Mag ik je het verhaal sturen?’ Ik wilde meteen ja zeggen, voordat ik het gelezen had. Maar ik zei natuurlijk kalm: ‘Stuur maar op.’
De komisch-romantische road-movie Triq Salama, dat ‘Reis in vrede’ betekent, gaat over Nadia. Ze probeert haar verloofde voor te stellen aan haar ouders, maar dat mislukt steeds. Als de familie op reis gaat naar Marokko, voor de bruiloft van een nicht, zet dat de verhoudingen nog meer op scherp. Vooral omdat de oude, krakkemikkige bus van haar vader ook niet meewerkt.

Hoe is het je bevallen, dat regisseren?
Goed. Maar ik had nooit gedacht dat er zo veel verschillende dingen bij komen kijken. Het mooie is dat je heel erg kunt verfijnen. Als je in het theater staat en je verspreekt je, denkt het publiek: hé, hij maakt een fout. In een film kun je bijna geen fouten maken, dan doe je die scène gewoon opnieuw. Het werken met acteurs op de set was hartstikke leuk, ze verstaan de taal die ik als regisseur spreek: geef daar iets meer, doe daar wat minder.

Hebben veel mensen zich ermee bemoeid?
Ja ook. Een dramaturg die let op de verhaallijn, maar ook een producent die vraagt waarom je bepaalde keuzes maakt. In de film draagt bijvoorbeeld maar één vrouw een hoofddoek, de moeder van Nadia. Moest ik uitleggen waarom. Het is een vooroordeel dat een Marokkaanse vrouw automatisch een hoofddoek draagt. Als één van de actrices vanuit haar geloof een hoofddoek zou hebben omgehad, had ik dat prima gevonden. Maar dat was niet zo. Het is een modern Marokkaans gezin. Zo zit je telkens te stoeien.

Hoeveel tijd kost het?
Joh, ik had geen idee. Een film maken kost ongelooflijk veel tijd en omdat ik het zo graag wilde doen, heb ik er ook veel tijd ingestoken. Maar soms dacht ik: moeten we nu weer naar België? Daar zijn we toch al geweest om alles te bekijken? Een film is bijna tachtig procent overleggen en twintig procent het daadwerkelijke draaien. Daar hadden we volgens mij zo’n zeventien dagen voor. Ons budget was beperkt, dus er was soms gewoon geen geld voor de dingen die ik wilde. Dat moest ik dan anders oplossen. Ik miste bijvoorbeeld wat beelden van het rijden onderweg. Wij rekenen: het zou 10.000 euro kosten als we dat extra moesten draaien. Dat kon niet, dus ik heb toen stockbeelden bekeken. Vond de cameraman weer niet leuk, want dat zijn niet zijn eigen beelden. Uiteindelijk kreeg ik hem mee door hem zelf beelden uit te laten zoeken. Dus je bent ook de hele tijd bezig met iedereen tevreden houden. Op zich ben ik daar goed in, want ik ben een pleaser. 

Waar gaat de film voor jou over?
Over familiedynamiek. En over gezien en gehoord willen worden door degene van wie je houdt. In deze film wil dochter Nadia vooral bevestiging van haar moeder, ze wil horen dat ze goed bezig is. Maar je komt erachter dat die moeder met heel andere dingen bezig is. Op een gegeven moment laat Nadia die hang naar bevestiging vallen en kiest ze voor zichzelf, voor haar eigen geluk. Ik denk dat het een universeel verhaal is.

Wat opvalt, is dat er niet echt gepraat wordt in het filmgezin.
Nee, de Marokkaanse cultuur is niet echt een praatcultuur. Daar heb ik het ook vaak in mijn voorstellingen over. Je mag de vuile was niet buiten hangen. Dat verandert nu wel hoor. Maar de dood is een taboe, net als seks. Er is veel schaamte en schuldgevoel. Twijfelen aan het woord van God is ook een taboe. Terwijl ik vind: er is er maar één aan wie je verantwoording af moet leggen. Het is niet de bedoeling dat jij over iemand anders oordeelt. Ook niet als hij drinkt, homo is of een ander geloof heeft.

Lees verder in VARAgids 2 vanaf bladzijde 8.