Toekomstig museumdirecteur Margriet Schavemaker: 'Hoe je kunst interessant in beeld brengt is een hoofdbreker'

Kunstminnend en televisiekijkend Nederland kent Margriet Schavemaker wellicht van het programma Nu te zien! het mooie ‘miniatuurtje’ onder de kunstprogramma’s waarin in ongeveer vijf minuten een museumdirecteur op bezoek gaat in een ander museum en daar een tentoonstelling toelicht. Zo was ze te zien in het Joods Museum bij een expositie van Sol LeWitt en vorig jaar in de Kunsthal bij de tentoonstelling van de activistische kunstenaar Ai Weiwei. Schavemaker is daarnaast museumdirecteur, nu nog van het Amsterdam Museum maar vanaf juni gaat ze die functie bekleden bij Kunstmuseum Den Haag. Sinds 2019 bekleedt ze als hoogleraar tevens de leerstoel Media en Kunst aan de Universiteit van Amsterdam.

Op de schaal van je uiteenlopende werkzaamheden, waar staat je betrokkenheid bij Nu te zien!? Hoog! Het is een bijzonder mooi en zorgvuldig gemaakt programma. Voor die vijf minuten tv, zijn we acht uur aan het draaien. Maar het is bovenal eervol om als een van de zes museumdirecteuren recensies te mogen geven bij ‘de buren’. Ik kies de tentoonstellingen uit in samenspraak met de redactie, maar we komen eigenlijk altijd uit bij onderwerpen waar ik de meeste affiniteit mee heb, in mijn geval van werk met een kritische blik, van vrouwelijke kunstenaars of mensen van kleur. In die paar minuten proberen we iets te maken dat laagdrempelig, leerzaam en enthousiasmerend is. Het leuke is dat we het terugzien in de bezoekersaantallen als een tentoonstelling is besproken.

In Close up wordt soms aandacht besteed aan kunst en kunstenaars, je hebt Tussen kunst en kitsch en programma’s als Project Rembrandt en Het geheim van de meester. Is er genoeg aanbod? En wat is goede kunst-tv? Eigenlijk vind ik het schraal. Tussen kunst en kitsch is natuurlijk heel leuk, maar ik mis het inhoudelijke aspect bij veel kunstprogramma’s. Kijken op gevoel van Wieteke van Zeil was inhoudelijk sterk, maar dat heeft dan weer geen vervolg gekregen. Nu is een programma over beeldende kunst maken niet makkelijk. Alleen al hoe je kunst interessant in beeld brengt is een hoofdbreker. Wat dat betreft is Het geheim van de meester heel goed bedacht en je ziet ook dat het aanslaat en dat het mensen naar musea trekt die anders misschien niet zouden gaan. Maar uiteindelijk is lineaire tv toch een beetje een ouderwets medium.

Terwijl televisie tegelijkertijd juist een verhalend medium is. Zeker, maar het blijkt toch heel moeilijk om de meerstemmigheid te krijgen die in deze tijd zo belangrijk is. Sinds 2018 ben ik betrokken bij de leerstoel Media en Kunst van de Universiteit van Amsterdam en de opdracht die ik daar gekregen heb, is om te onderzoeken hoe we nieuwe media kunnen inzetten in musea. Het internet biedt natuurlijk oneindige mogelijkheden. Het mooie daarvan is dat we ons niet meer hoeven te beperken door wat er in het museum is te zien, maar dat je ‘verhalen kunt ophalen’ in de stad, en daarmee iedereen maker wordt. Bij het Amsterdam Museum hebben we daar de afgelopen jaren veel ervaring mee opgedaan, bijvoorbeeld bij de tentoonstelling over de Gouden Koets. Daar hebben we ook gewerkt met co-creatie en hebben we hedendaagse kunstenaars gevraagd hun visie te verwerken in kunstwerken die een dialoog aangaan met de historie van de koets. Een ander geslaagd voorbeeld is het onlineproject dat we tijdens covid zijn begonnen en waarmee we verhalen zijn gaan verzamelen in de stad.

Lees verder in VARAgids 13 vanaf bladzijde 32