Wint de kandidaat die helemaal rechts zit bij Met het mes op tafel vaker? Eindredacteur Jos Krediet geeft antwoord

Wint de kandidaat die helemaal rechts zit bij Met het mes op tafel vaker dan de rest, zoals Ionica Smeets vorig jaar in de Volkskrant schreef?

Een lezer van de Volkskrant had geturfd: van de laatste vijftig afleveringen moest de deelnemer op stoel drie slechts negen keer na de eerste ronde naar huis. Tegenover 21 en 20 maal voor de kandidaten op stoel één en twee. Hoe zat dat? Volgens Smeets zou het te maken kunnen hebben met het feit dat de deelnemer op stoel drie tweemaal ‘op de achterhand’ zit bij het inzetten – er zijn immers vier speelronden, deelnemer één moet dus tweemaal als eerste inzetten, deelnemer vier zit tweemaal op de achterhand. Of heeft dit misschien te maken met de uitgebreide selectieprocedure, en werd de meest kansrijke kandidaat steevast op de laatste stoel geplaatst, zo vroeg ze zich openlijk af. Het mes-eindredacteur Jos Krediet geeft antwoord.

Jos, hoe ziet die selectieprocedure eruit? ‘Kandidaten melden zichzelf aan. Van oudsher hechten we er waarde aan dat mensen een aanmeldformulier uitprinten, met de hand invullen en opsturen. Dan heb je al een eerste motivatieschifting. Een handschrift kan ook al veelzeggend zijn; bijvoorbeeld “echt een dokter”, of juist een prachtig schoolschrift, of de verdenking dat de partner het heeft ingevuld. Het handschrift zegt dus iets over een kandidaat. Daarvóór hebben ze al een online test gemaakt met 36 vragen, daarvan moeten ze er 24 goed hebben om uitgenodigd te kunnen worden voor de grote selectiedag. Overigens zien we dat veel minder vrouwen dan mannen zich aanmelden. Vrouwen zijn bescheidener, denk ik. Zij moeten iets meer aangemoedigd worden om mee te doen. Voordat we kandidaten uitnodigen voor de grote selectiedag kijken we naar een aantal kenmerken, bijvoorbeeld naar de afwisseling in decennia waarin de kandidaten geboren zijn, en naar beroepen, opleidingsniveau, woonplaats of levensloop.

Wat gebeurt op die selectiedag? ‘Die vindt plaats in een lege studio in Hilversum. Ik open dan altijd: “Dit voelt als een centraal schriftelijk, en dat is het ook.”. Dan gaat er een gespannen lachje door de zaal. De deelnemers krijgen negentig open vragen uit alle categorieën van het programma,door elkaar heen. Die worden door redactie-oudste Thomas voorgelezen. Globaal haalt twee- derde van de deelnemers deze test. Ik wil het percentage dat mensen goed beantwoord moeten hebben niet in de VARAgids noemen, maar bij een bepaald aantal goede antwoorden kom je in het programma. En dan volgt een grote logistieke puzzel.’

Een logistieke puzzel? ‘Als eerste matchen we de kandidaten op kaliber. We willen niet dat iemand die bijna alle antwoorden goed beantwoordde, bij iemand aan tafel komt die er veel minder goed had. Dat is niet leuk en niet eerlijk. We zoeken negen kandidaten bij elkaar die in dezelfde range zitten en daarna proberen we een goede mix per uitzending te maken. En dan moet er nog een datum gevonden worden waarop de deelnemers, Mylou (Frencken, de barvrouw, red.), Klaas (van Dijk, de pianist, red.) en Sjoerd (van Ramshorst, de presentator, red.) allemaal kunnen. Liefst een mooie mix van mannen en vrouwen. Met een verschillende leeftijd en achtergrond, zodat het niet te eentonig wordt. De testscores delen we overigens niet met deelnemers, omdat die kennis de spelers onderling kan beïnvloeden.

Lees verder in VARAgids 15, vanaf bladzijde 22