Sophie Hilbrand over Sophie in de mentale kreukels

Waarom was het tijd voor een vervolg van Sophie in de mentale kreukels? Om meerdere redenen. Nooit eerder kreeg ik zo veel reacties op een programma als op Sophie in de mentale kreukels, waardoor dit onderwerp enorm is blijven spelen. Tegelijkertijd zaten er veel andere programmaideeën in mijn hoofd. Met mijn vriendinnen zit ik in een appgroep die zoiets heet als WOAGRRRRRRRR waarin we altijd spuien en zeiken over menstruatie. ‘Zo, ik was gister weer onredelijk!’ – dat soort teksten. Ik speelde met de gedachte een programma te maken over hormonen. Wat natuurlijk ontzettend veel invloed heeft op hoe we ons voelen. Een bijpad wat me maar niet losliet. Zo ook het idee om een keer een groot ding te maken over alcohol. We hebben het altijd over andere soorten drugs terwijl alcohol volledig geaccepteerd wordt in onze maatschappij. Best gek toch? Het versterkt de stemming waar je in zit dus als je niet zo lekker gaat kan een kater een kleine depressie zijn.

En toen kwamen de bijpaden samen? Het was een ratjetoe waarin de mentale kreukels bleef aanspreken. Wat hebben we eigenlijk aan het label burn-out? We zijn een deel twee gaan maken omdat het begrip burn-out een ontzettend breed maar toch ongrijpbaar begrip blijft. Wat is het nou precies en wat moet je er mee?

Geven we onszelf steeds meer ruimte voor een burn-out omdat we het woord zo vaak horen? Als je iets vaak hoort denk je wellicht eerder dat je last hebt van een burn-out terwijl stressgerelateerde kwalen ook andere oorzaken kunnen hebben. Wat in deze serie centraal staat, is de vraag: Kijken we goed genoeg naar wat er écht met ons aan de hand is? Nemen we de tijd om de oorzaak van het probleem onder ogen te komen? Ik heb me door meerdere deskundigen laten vertellen dat veel burn-outklachten overeen komen met allerlei andere kwalen. Wist je bijvoorbeeld dat veel burn-outsymptomen overeenkomen met het hebben van liefdesverdriet?

Dus een gebroken hart kan hetzelfde voelen als een burn-out? Ik wist het ook niet maar ja, inderdaad. Paniekaanvallen, slapeloosheid en concentratieproblemen. Dat zijn fysieke gevolgen van iets wat verschillende oorzaken kan hebben, waaronder een gebroken hart. Het label burn-out wordt snel op stressgerelateerde situaties geplakt maar in deze tijdgeest zou het ook iets anders kunnen zijn. Er zijn genoeg dingen die je makkelijk over het hoofd ziet. Misschien zuip je te veel? Of zit je al jaren in een waardeloos slaappatroon waarvan, als je er goed naar kijkt je alleen maar tegen jezelf kan zeggen: doe even normaal?

Wat zou er nog meer aan de hand kunnen zijn? Hormonen bijvoorbeeld. We zoeken de oorzaak vaak in de externe omgeving zoals werk en stress. Heb je er weleens bij stilgestaan dat gierende hormonale verandering ook ontzettend veel doen met je lijf en in je kop? –vroeg iemand me een keer. Dat ben ik gaan onderzoeken. Het is heel goed om je daarvan bewust te worden zodat je tegen jezelf kan zeggen: Hé wacht even, er is iets gaande, ik herken deze symptomen en dit is mijn lijf. Ik ben niet gek aan het worden.

Neem rust is vaak de boodschap die je krijgt. Hoe universeel is herstel? Ik denk dat er heel veel verschillende factoren zijn die je mentale gesteldheid in de war kunnen brengen. Daarom is herstel een grijs gebied. Het is allesbehalve universeel. Met griep moet je uitzieken, met een ontsteking krijg je antibiotica. Mentale kreukels zijn persoonlijker. Thuis, zat ik met mijn eigen onrustige hoofd op de bank, maar wellicht kan een ander helemaal niet tegen rust en ligt de kern van het probleem bij een confrontatie die je aan moet gaan of een verwerkingsproces wat je voor je uit hebt geschoven en je nu op je bord krijgt. Wat past het best bij jou?

Gunnen we onszelf de tijd écht goed naar lijf en hoofd te luisteren? Hier komt een heel particuliere mening. We leven in een tijd van steeds meer bewustwording maar ik geloof ook dat het ergens nog heel erg calvinistisch is en we dus niet te veel tijd aan bepaalde emoties willen schenken. Dat je op een gegeven moment ook denkt: Wat een gezeik, asjeblieft zeg, moet ik al deze gevoelens serieus nemen? En dat je dan weer doorgaat met je drukke leven. Je hebt toch die richtlijnen van de Gezondheidsraad waarin ze zeggen dat je meer moet bewegen en gezonder moet eten? Ik vind dat er ook op die flyer moet staan dat je niets moet opkroppen. Natuurlijk is veel bewegen goed voor je maar we zouden ons vaker moeten afvragen wat er nou echt aan de hand is, en wat we daarbij voelen.

Wat vraag jij jezelf af? Die hormonen-aflevering vind ik heel interessant. Ik ben 42 en ik mag het van mijn vriendinnen niet meer over de overgang hebben. ‘Jezus man, zullen we het er gewoon over hebben als we zover zijn?’ is hun reactie.

Ben je er bang voor? Niet zo. Mijn moeder heeft geen last gehad van de menopauze. Er zijn natuurlijk ook verhalen van vrouwen die er depressief en in de war van raken. Toch heb ik het gevoel dat dat mij niet gaat overkomen. Misschien komt dat omdat ik nu zo lekker in mijn vel zit en me niet voor kan stellen dat ik me ooit weer slecht ga voelen. Ik weet waar ik mijn ontspanning kan vinden. Het zit bij mij heel erg in echt contact maken en niet overal denken te moeten zijn. Toch, juist omdat het nu allemaal zo heerlijk is, bekruipt me soms het gevoel: staat me misschien iets ‘hormonaals’ te wachten waardoor ik straks weer gesloopt ben?

Dat gebeurt waarschijnlijk als je kinderen net allebei in de puberteit zitten... Haha. Dan zit je met twee hormonale rampen onder een dak. Nee, bang ben ik niet, al vind ik het wel heel fijn dat die vermoeidheid even geen ding is. Ik heb in de serie met een vrouw gesproken die enorm veel weet over voeding en wat voor effect dat heeft op hormoonhuishouding. Goed voor je lijf zorgen, dat is wel iets waar ik veel bewuster in ben geworden.

Je lacht… Ik was laatst op een feest van de Roxy in Amsterdam. Daar kwam ik vroeger altijd. Legendarisch! Ik was samen met een vriend die we Party Dave noemen, kun je nagaan. We stonden op de dansvloer en ik zag dat Party Dave tegenwoordig een hartslagmeter en een stappenteller draagt. Dat hadden we vijftien jaar geleden niet gedacht, toch? Dat je hier nu op zo’n feestje staat met allerlei gezondheidsapps en weet ik veel wat. Vroeger hadden de hartslagmeters het niet aangekund, haha.

Dus je bent niet meer bang voor veranderingen? Ik denk er over na. Alles gaat lekker en op een dag wordt er aan de deur geklopt: Hallo hier, je overgang! Daar ben ik dan! Maar het is ook fijn om een beetje feministisch en zweverig te denken.

En wat denk je dan? Het zijn ook tijden van bezinning en dat is goed. Ik geloof in turning points. Ik zie het bij sommige mensen om me heen, daar gaat het niet goed mee. Soms is het tijd voor verandering en dat gaat vaak gepaard met pijn. Dan geeft het leven niet meer zoveel voldoening of gebeurt er iets wat je met jezelf aan moet gaan. Dat vergt lef.

Is er bij jou onlangs iets veranderd? Ik ging deze vakantie met een mountainbike van een berg af en toen voelde ik voor het eerst in lange tijd weer echte angstadrenaline. Ik ben dat gevoel lang uit de weg gegaan terwijl ik inmiddels weer hartstikke veel kan hebben. Psycholoog Christiaan Finkers legt in de serie ook uit dat de mens veel stress aan kan. Dat was voor mij heel goed om te horen. Ik associeerde adrenaline met ‘dit is niet goed voor mij’ terwijl ik daar wel weerbaar voor ben. Ik hoef stress niet te mijden want ik weet inmiddels dat ik ertegen kan en dat het ook altijd weer afneemt.

Mogen we in deze tijd nog wel mislukken? Ik lees momenteel het boek 12 Rules for life van Jordan B. Peterson, een aanrader. Hij legt uit dat mensen van zichzelf niet ongelukkig mogen zijn waardoor als er iets ongelukkigs plaatsvindt, je zit met een dubbel gevoel van ongeluk. Er mislukt iets maar je mag van jezelf niet mislukken. Dan ben je bij voorbaat ongelukkig, ongeacht het voorval. Terwijl, dát is het leven. Dat heeft iedereen weleens.

Maar dat zien we niet. Iedereen is tegenwoordig gelukkig op social media. Terwijl we allemaal snappen dat dit niet de realiteit is. Ik trapte zelf laatst ook in de photoshop. Ik stond in Elle en kreeg complimenten over de foto’s: ‘Jeetje wat prachtig’ – werd er gezegd. Ik keek ernaar en dacht: Oh ja, zo zie ik eruit. Terwijl ik weet: zo zie ik er helemaal niet uit. Kortom, ik ging er toch een beetje in mee hoe ik afgebeeld werd.

Alles is perfect. Lijf, liefde en relatie! Ik ben met een nieuw programma bezig dat gaat over relaties. Liefde is... gaat het heten. Vijf afleveringen over de verschillende fases in liefde. Daarin speelt dit misverstand Ω onze diepgewortelde romantische verlangens en wensen, die ontzettend schuren met de realiteit van een relatie die langer duurt Ω ook een rol. Man, dat vind ik interessant. Snelle bevestiging is snel te vinden en geeft voldoening, maar even doorzitten op momenten dat je even water bij de wijn moet doen staat bijna haaks op de snelheid van het leven en de leukigheid die er de hele tijd zou moeten zijn.

Toch doen mensen vaak alsof ze alleen maar pieken. Wat dodelijk saai is toch? Dan is alles perfect, en dan? Een prachtige uitspraak kreeg ik van schrijver Dirk de Wachter: ‘De liefde begint toch eigenlijk pas als het moeilijk wordt?’ Dat vond ik mooi. Als het moeilijk wordt, komt er uitdaging om de hoek kijken. Dat maakt het leven mooier.

Wat vind je van alle nieuwe datingtechnologieën? Ik heb Tinder volkomen gemist en verheug me op het moment dat ik ooit verlaten word. Mooie quote kan dat worden: SOPHIE HILBRAND VERHEUGT ZICH OP OOIT VERLATEN WORDEN DOOR WALDEMAR. Haha! Terwijl het tegendeel waar is. Serieus, ik verheug me op een levenslange relatie met mijn man.

Wordt het alleen maar leuker? Het is heel waardevol om samen het leven aan te gaan. We hadden het er toevallig gisteren over: Jeetje man, we zijn al bijna dertien jaar bij elkaar. Dat is echt lang, terwijl dat helemaal niet zo voelt. Ik vind het echt te gek dat we samen plannen maken en dat we samen kinderen hebben! Vroeger was ik helemaal niet van samen, er bestond voor mij geen droombruiloft of droomprins. Eigenlijk ben ik gedurende mijn relatie het hele principe van samen-zijn enorm waardevol gaan vinden.

Ja, hier kan ook geen Tindermatch tegenop. Eigenlijk draait ook dit om jezelf de tijd te gunnen je lijf en hoofd te leren kennen. En voor mij is dat samen met iemand anders waardoor je ook kan veranderen door zijn inzichten en waardoor je persoonlijkheid zich blijft ontwikkelen. Dát maakt samen voor mij heel belangrijk.